نگاهی به روند حفظ و مرمت مسجد وکیل شیراز + عکس
گروه اجتماعی: مسجد وکیل شیراز یکی از
زیباترین و مستحکم‌ترین مساجد ایران اسلامی است؛ در این گزارش نگاهی به
روند حفظ، حراست و مرمت این مسجد تاریخی داریم.
جهت مشاهده ویژگی‌های مسجد وکیل اینجا کلیک کنید
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از فارس، مسجد تجلی‌گاه هنر
اسلامی است و معماری آن در تمامی ادوار تاریخی دارای شکوه و عظمتی خاص
است. یکی از شاهکارهای هنر معماری اسلامی در ایران، مسجد وکیل شیراز
است. این مسجد یکی از زیباترین و مستحکم‌ترین مساجد ایران است.
در دوره کریم‌خان زند و در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و
حمام وکیل ساخته شده و از نظر ویژگی‌های معماری و هنری حجاری دارای اهمیت
زیادی است.
این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی
قرار گرفته و هماهنگی زیبایی در پیوند دین و دنیا، به‌وجود آورده است.
در این گزارش نگاهی به روند حفظ و حراست این مسجد از زبان مسئولان اوقاف،
میراث فرهنگی و دست‌اندرکاران مرمت این بنای تاریخی می‌خوانیم.
تعامل سازنده اوقاف و میراث فرهنگی در حفظ و حراست از مسجد وکیل
الیاس رضایی، معاون بهره‌وری اقتصادی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه فارس در
این باره گفت: اوقاف فارس در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به تعمیر و مرمت
مساجد تاریخی استان داشته و در این راستا همکاری بسیار خوبی را با اداره‌کل
میراث فرهنگی استان فارس داشته است.
رضایی اظهار کرد: همکاری و تعامل بسیار مؤثر و سازنده اوقاف فارس با میراث
فرهنگی فارس، عمران، تعمیر و مرمت اماکن تاریخی وقفی را در بر داشته است
که می‌توان به تعمیر و مرمت حدود 10 مسجد تاریخی و ایجاد خدمات رفاهی و
گردشگری در 30 بقعه متبرکه اشاره کرد.
وی افزود: در مساجد تاریخی از جمله وکیل، جامع عتیق، نصیرالملک، حاج
میرزاهادی، حاج باقر و مسجد مشیر، طرح‌های مشترک اوقاف و میراث فرهنگی
انجام شده است. همچنین در بحث گردشگری نیز، احداث و بازسازی سرویس‌های
بهداشتی، امکانات رفاهی و محوطه‌سازی از کارهای مشترک این دو مجموعه فرهنگی
بوده است.
رضایی از تعامل سازنده اوقاف و میراث فرهنگی به‌عنوان الگویی از همراهی و
همدلی دو مجموعه و نهاد اداری ـ فرهنگی یاد کرد و افزود: مسجد وکیل یکی از
شاخص‌ترین مساجد تاریخی استان فارس است و نگهداری، حفظ و حراست از این
مجموعه ارزشمند از ضروری‌ترین برنامه‌های اوقاف فارس و میراث فرهنگی محسوب
می‌شود.
وی ابراز کرد: میراث فرهنگی فارس هم اکنون سنگفرش صحن مسجد وکیل را مرمت می‌کند و اداره اوقاف نیز در تکمیل این طرح همکاری دارد. 
نیمی از صحن مسجد وکیل مرمت شده است
عبدالرضا نصیری، معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و
صنایع دستی فارس نیز با اشاره به اهمیت حفاظت و مرمت مساجد تاریخی فارس
گفت: طرح احیا مساجد از دو سال پیش در 100 مسجد کشور آغاز شد. در این طرح
بودجه خوبی به استان فارس تعلق گرفت و مرمت گسترده‌ای در 23 مسجد استان
آغاز شد. در شهر شیراز نیز 10 مسجد از جمله مسجد جامع عتیق، مسجد وکیل،
مسجد آقاباباخان، مسجد مشیر، مسجد علی، مسجد حاج علی، مسجد حاج نظام در طرح
احیاء مساجد مرمت می‌شوند.
وی، یکی از دلایل حساسیت مرمت مسجد وکیل را موضوع ثبت جهانی مجموعه زندیه
دانست و بیان کرد: مسجد وکیل جزء بناهای شاخص این مجموعه است و وضعیت موجود
این مسجد در ثبت جهانی مجموعه زندیه بسیار تأثیرگذار است.
معاون میراث فرهنگی فارس اظهار کرد: مرمت سنگفرش صحن نیز از سال 90 شروع
شده است تاکنون 50 درصد کار انجام شده و باقی مانده در صورت تأمین اعتبار
در 6 ماه آینده به پایان می‌رسد. کاشی‌کاری مسجد نیز به‌صورت دوره‌ای مرمت
می‌شود، تنها یک مورد کوچک در کاشیکاری‌های سمت محراب در شبستان جنوبی وجود
دارد که به‌زودی مرمت می‌شود.
نصیری، تنها مشکل فعلی مسجد را سردرب ورودی آن بیان کرد و گفت: از سال
گذشته مستند نگاری، آسیب‌نگاری و طرح مرمت و احیاء طاق مروارید با اعتبار
500 میلیون ریال آغاز شده که در صورت پایان تحقیقات و مطالعات و تأمین
اعتبار، در سال 93 اجرا می‌شود.
استفاده از قطعات سنگ اصلی صحن
سیامک بصیری، مسئول فنی میراث فرهنگی فارس گفت: مسجد وکیل به‌دلیل موقعیت
مکانی مناسب و به‌دلیل ساختار معماری، یکی از ارزشمندترین بناهایی است که
همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است. معماری این بنا به‌صورت دو
ایوان تابستان‌نشین و زمستان‌نشین، کتیبه‌های خط ثلث، نقوش اسلیمی و
تزئینات کاشی‌کاری بسیار زیبا، سنگ مرمر حجاری 14 پله مشهور و ستون‌های
مارپیچ، هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.
بصیری افزود: از سال‌های پیش تاکنون میراث فرهنگی با همکاری اوقاف فارس،
حضور فعالی در امر حفاظت و مرمت و نگهداری خود بنا داشته است. به‌ویژه از
سال 90، با اعتباری بالغ بر 730 میلیون تومان که از محل اعتبارات ملی و
استانی تأمین شده، بیش از 1500 مترمربع از سنگ فرش صحن مرمت و بازسازی شده
است.
مسئول فنی میراث فرهنگی فارس، استفاده از قطعات سنگ اصلی صحن را یکی از
مزیت‌هایی این طرح دانست و گفت: در این کار، کمترین دورریز سنگ‌های قدیمی
را داریم؛ سنگ‌های قدیمی با مهارت بازسازی شده و در کنار سنگ‌های جدید همگن
استفاده می‌شود که این کار، با دستان هنرمند استاد فرشید زارع، یکی از
بهترین استادکاران مرمت بناهای تاریخی استان، انجام می‌شود. استاد زارع
مرمت آثار بسیاری از جمله آجرکاری نمای حرم مطهر حضرت علی‌بن حمزه(ع)،
بازار وکیل، سقف زیبای زیرزمین خانه زینت‌الملوک، آجرکاری حسینیه قوام،
کاشی‌کاری و آجرکاری منصوریه، مسجد مشیر؛ گنبد مقبره شاه شجاع، باغ جهان
نما و باغ بعثت را در سوابق خود دارد.
مسجد وکیل مطابق با استاندارد بازسازی بناهای تاریخی مرمت می‌شود
فرشید زارع، استادکار مرمت سنگ فرش صحن مسجد وکیل گفت: در صحن مسجد وکیل
600 مترمربع سنگ قدیمی صحن، بازسازی شده یعنی روبرداری، گونیا و کنر شده و
دوباره استفاده شده است، یک هزار متر مربع سنگ جدید نیز خریداری و جایگزین
سنگ‌های فرسوده شده است.
زارع افزود: صحن مسجد در حدود 3 هزار و 300 متر مربع است که تاکنون بیش از یک هزار و 600 متر مربع آن را مرمت کردیم.
وی ابراز کرد: مرمت مسجد وکیل مطابق با استاندارد مرمت و بازسازی بناهای
تاریخی کار شده است که توجه گردشگران حاضر در مسجد نیز به این نکته اشاره
کردند.
مرمت مسجد وکیل قابل تحسین است
علیرضا حسین‌آبادی، مهندس ساختمان از بوشهر که در زمان تهیه گزارش
به‌عنوان گردشگر در مسجد حضور داشت، گفت: مرمت مسجد وکیل قابل تحسین است،
هر چند احساس می‌شود چند سالی در این مسئله غفلت شده یا مرمتی که دوره‌های
قبل انجام شده مرمت فنی و حرفه‌ای نبوده و نکات و اصول مرمت بناهای تاریخی
رعایت نشده است ولی خوشبختانه مرمت فعلی به‌خوبی انجام شده و نقش و نگارهای
نخستین مسجد را احیا می‌کند.
وی عنوان کرد: عملیات مرمت مسجد تاریخی وکیل اساسی‌ترین مرمت این مسجد تاریخی پس از انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.
یادآور می‌شود، این مسجد تاریخی در سال 1311 هجری شمسی به شماره 182 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
