تصاویر کاروان حماسه پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) در اربعین حسینی بوشهر

در اربعین حسینی؛

۳۳ هزار زائر بوشهری به عتبات عالیات اعزام شدند

گروه اجتماعی: رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات استان بوشهر از اعزام سی و سه هزار زائر در قالب کاروان پیاده روی اربعین حسینی به کربلای معلی خبر داد.

---

عبدالرضا مطاف، رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات استان بوشهر شامگاه یکشنبه 23 آذرماه در حاشیه جلسه هماهنگی و برنامه‌ریزی استقبال از زائرین اربعین حسینی که در محل دفتر این ستاد برگزار شد، در گفت و گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از بوشهر، با بیان اینکه اربعین حسینی یک کنگره ای بزرگ از وحدت مسلمانان و شیعیان است، اظهار کرد: نزدیک به سی و سه هزار نفر از مردم استان بوشهر در قالب کاروان های خودجوش پیاده روی از شهرها و روستاها به کنگره وحدت اربعین حسینی اعزام شده اند.

اعزام 75 نفر کارگر و استاد کار به کربلا و نجف جهت توسعه و تجهیز حرم‌های ائمه(ع)

رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات استان بوشهر افزود: 75 نفر کارگر و استاد کار با مهارت های مختلف فنی از این استان به کشور عراق اعزام شدند که به مدت یکماه در کربلا معلی و نجف اشرف جهت توسعه و تجهیز حرم های ائمه اطهار (ع) حضور خواهند داشت و جایگاه این موضوع مهم در بین مردم متدین ایران و شیعیان جهان اسلام یک شور و شعور حسینی برجسته دارد که البته باید توجه بیشتری به این امر مقدس گردد.

عکاس خبرگزاری ایکنا شعبه بوشهر به عتبات عالیات اعزام شد

وی ادامه داد و بیان کرد: به منظور خدمت رسانی به زائرین اربعین حسینی در مسیر کربلا، 17 نفر از خادمین افتخاری کارگاه ساخت ضریح خیمه گاه حضرت ابوالفضل العباس (ع) را به عنوان سفیران فرهنگی ایران به عراق اعزام شدند و حسین شریفی نسب، عکاس خبرگزاری ایکنا شعبه بوشهر را نیز جهت تولید تصاویر از مشتاقان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به عتبات عالیات اعزام نمودیم.

اعزام کاروان پیاده روی 133 نفری سفیران قرآنی - بصیرتی ایران به کربلا

مطاف گفت: همچنین گروه کاروان پیاده روی 133 نفری طلاب و اساتید حوزه علمیه امام خمینی (ره) شهرستان بوشهر طی آئین بدرقه همراه با چاووشی خوانی و شروه خوانی با حضور و سخنرانی آیت الله صفایی بوشهری، رئیس شورای عالی حوزه های علمیه استان بوشهر به عنوان سفیران قرآنی - بصیرتی ایران به کربلا اعزام شدند.

این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه مردم متدین و هیئت های عزادار و زنجیرزنی بوشهر در سالروز سوگواری اربعین حسینی به عنوان کاروان حماسه پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) در این استان ندای«لبیک یا حسین» سر دادند، اظهار کرد: همزمان با فرا رسیدن اربعین سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) مردم خادم خاندان رسول خدا (ص) در این شهر با راه اندازی دسته های زنجیرزنی و سینه زنی به عزاداری پرداختند و حضور هیئت حضرت ابوالفضل (ع) افغانی های شیعه مقیم بوشهر از جلوه های این شور و شعور حماسی بود که گرمی خاصی به مراسم پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) داده بود و این مسیر پیاده روی که در جوار آبهای نیلگون خلیج فارس از میدان سردار شهید رئیسعلی دلواری به سمت کارگاه ساخت ضریح خیمه گاه حضرت ابوالفضل العباس (ع) در سالروز سوگواری اربعین حسینی با حضور آیت‌الله صفایی‌بوشهری، نماینده رهبر معظم انقلاب اسلامی در استان و امام جمعه بوشهر، مصطفی سالاری، استاندار برگزار شد، و سپس زیارت اربعین توسط یکی از مداحان اهلبیت عصمت و طهارات قرائت شد و در پایان این مراسم حماسه پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) در سالروز سوگواری اربعین حسینی نماز ظهر اربعین حسینی به امامت آیت‌الله صفایی بوشهری با حضور سیل عاشقان امامت و ولایت در کارگاه محل ساخت ضریح خیمه‌گاه قمر بنی هاشم(ع) اقامه گردید.

بازدید بیش از 200 هزار نفر زائر از ضریح خیمه گاه حضرت ابوالفضل العباس(ع) در بوشهر

رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات استان بوشهر در پایان اعلام کرد: ساخت ضریح خیمه گاه حضرت ابوالفضل العباس (ع) از سال گذشته در استان بوشهر آغاز شد و هم اکنون دارای ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و روزانه مشتاقان زیادی از این ضریح بازدید می کنند به طوری تاکنون بیش از 200 هزار نفر از سراسر کشور و کشورهای خارجی از خمیه‌گاه قمر بنی هاشم (ع) بازدید کرده اند و با توجه به تکمیل کامل این پروژه نیازمند سه میلیارد و پانصد میلیون تومان می باشد که در حال حاضر با مشارکت مردم خیرخواه مبلغ دو میلیارد و پانصد میلیون تومان در قالب کمک نقدی و غیرنقدی جمع آوری شده است و انشاءالله بعد از این پروژه، ساخت ضریح حضرت قاسم و سالار شهیدان در استان بوشهر نیز شروع خواهد شد.

تصاویر کاروان حماسه پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) روز اربعین حسینی در بوشهر

در اربعین حسینی؛

عزاداران بوشهری ندای«لبیک یا حسین» سر دادند

گروه اجتماعی: مردم متدین و هیئت های عزادار و زنجیرزنی بوشهر در سالروز سوگواری اربعین حسینی به عنوان کاروان حماسه پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) ندای«لبیک یا حسین» سر دادند.

---

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از بوشهر،همزمان با فرا رسیدن اربعین سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) مردم خادم خاندان رسول خدا (ص) در این شهر با راه اندازی دسته های زنجیرزنی و سینه زنی به عزاداری پرداختند و حضور هیئت حضرت ابوالفضل (ع) افغانی های شیعه مقیم بوشهر از جلوه های این شور و شعور حماسی بود که گرمی خاصی به مراسم پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) داده بود.

این مسیر پیاده روی که در جوار آبهای نیلگون خلیج فارس از میدان سردار شهید رئیسعلی دلواری به سمت کارگاه ساخت ضریح خیمه گاه حضرت ابوالفضل العباس (ع) در سالروز سوگواری اربعین حسینی با حضور آیت‌الله صفایی‌بوشهری، نماینده رهبر معظم انقلاب اسلامی در استان و امام جمعه بوشهر، مصطفی سالاری، استاندار، عبدالرضا مطاف، رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات استان برگزار شد، مردم عزادار ندای«لبیک یا حسین» سر دادند و سپس زیارت اربعین توسط یکی از مداحان اهلبیت عصمت و طهارات قرائت شد.

در پایان مراسم حماسه پیاده روی مدافعان حرم اهل بیت (ع) در سالروز سوگواری اربعین حسینی نماز ظهر اربعین حسینی به امامت آیت‌الله صفایی بوشهری با حضور سیل عاشقان امامت و ولایت در کارگاه محل ساخت ضریح خیمه‌گاه قمر بنی هاشم(ع) اقامه گردید.

دانلود ویژه نامه اربعین حسینی در کانون گرافیک مسجد حضرت سجاد علیه السلام

بسم رب المهدی

سلام

خدمت رفقا رسیدم با دانلود ویژه نامه اربعین سرور و سالار شهیدان ، امام حسین علیه السلام

پیش نمایش ویژه نامه اربعین امام حسین علیه السلام:

دانلود تصاویر نشریه با کیفیت چاپ در یک فایل زیپ
حجم: 10.2 مگابایت

دانلود پی دی اف ویژه نامه اربعین امام حسین علیه السلام
حجم: 2.96 مگابایت

نقاشی شرایط قدیم زندگی در شهرستان دشتی در خورموج رونمایی شد

ایکنا شعبه بوشهر: طی آئینی از آثار نقاشان خورموجی «علی فیاضی - عباس زارعی» درباره شرایط زندگی قدیم در دشتی در روزگاران گذشته در این شهر رونمایی شد.

---

غدیر پشتوانه فرهنگی- اخلاقی ما

عید غدیر، به عنوان یک روز خاصّ در تقویم دینی ما که همه‌ساله با شکوهی فراوان که همواره رو به فزونی است گرامی داشته می‌شود، حکایت دیگری دارد.

---

این روز مجموعه‌ای از کنش‌های فردی و گروهی را تولید کرده و نیز شماری از مناسبات را ایجاد کرده است که شایسته است در نگاهی جامعه‌شناختی مطالعه شوند.

تردیدی در این نیست که غذیر، دست‌کم، برای بخش عظیمی از مسلمانان بزرگترین عید دینی به شمار می‌آید. روزی فرخنده که همواره در تقویم دینی ما از درخشندگی فروانی برخوردار است و جامعه‌ی ما را سرشار از احساس شادمانی و سرور مقدس می‌کند. حکایت این روزهای کوچه‌های شهرهای ما، چراغانی مردم‌خیزی است که از دلدادگی عمیق آنان به این روز و معنای تاریخی و اعتقادی آن روایت می‌کند. شکوه این روز همواره دستمایه شعر و ادبیات و هنر و نیز پژوهش‌های علمی، دینی، عرفانی و فلسفی نیز بوده است. این را حجم انبوده آثار و نوشته‌هایی که در این زمینه وجود دارد به خوبی نشان می‌هد. ادبیات فربه غذیر تا بدان پایه است که به سختی می‌توان سخنی نو گفت و صفحه‌ای نو نوشت.

با این حال، این بدان بدان معنا نیست که جامعه‌ی دینی ما توانسته است به شایستگی از این داشته‌ی ارزشمند خود، برای رسیدن به کمال اخلاقی و معنوی خود بهره بگیرد. بلکه برعکس، گاهی از توان عمیق و کارکرد سترگ این روز برای افزایش چگالی اخلاقی جامعه و نیز گرایش به به‌باشی رفتاری و به دنبال آن انسجام اجتماعی چشم برگرفته شده است. توجه فروان به بعد تاریخی این روز و چشم بستن بر ابعاد فرهنگی اجتماعی آن سبب شده است که گاه در ارزش‌های غیرتاریخی غدیر تردید شود. در این چند سطر که از پیشگاه چشمان شما خواهد گذشت، نویسنده مایل است به نقشی که عید غذیر می‌تواند در افزایش تراکم اخلاقی جامعه ایفا کند بپردازد. امید که این سرمایه باشکوه به انسجام اجتماعی جامعه‌ی ما کمک کند.

غدیر (صرفاً) یک روز در تاریخ نیست

جامعه‌شناسان تاریخی معتقدند مهم‌ترین فایده‌ی مطالعات اجتماعی رخدادهای تاریخی، کمک به فهم بهتر جهان امروز و بهبود آن است.[1] و نیز تاریخ‌پژوهان در اهمیت و کارکرد بررسی‌های تاریخی می‌گویند ...

غدیر را گاه می توان یک واقعه‌ی تاریخی که در یک روز مشخص از سالی معیّن اتفاق افتاده است در نظر گرفت و گاه می توان آن را به عنوان یک روز مکرّر در تقویمی ملی و دینی به شمار آورد.  غدیر در معنای نخست و به عنوان یک واقعه‌ درگذشته، از دیرباز با رویکردهای مختلف تاریخی مطالعه شده است. این حقیقتی است که ادبیات انبوه بررسی های دانشمندان شیعه و سنی آن را تأیید می‌کند. اما عید غدیر، به عنوان  یک روز خاصّ در تقویم دینی ما که همه‌ساله با شکوهی فراوان که همواره رو به فزونی است گرامی داشته می‌شود، حکایت دیگری دارد. این روز مجموعه‌ای از کنش‌های فردی و گروهی را تولید کرده و نیز شماری از مناسبات را ایجاد کرده است که شایسته است در نگاهی جامعه‌شناختی مطالعه شوند.

در آستانه‌ی این روز با شکوه، مردم کوچه و خیابان و نیز مساجد و هیئت‌ها، (گاه) بی‌توجه به بعد تاریخی این روز، خود را برای برگزاری آئین‌های ویژه‌ی این روز آماده‌ می‌‌کنند. چراغانی‌ها، آذین‌بندی‌ها، مدیحه‌خوانی‌ها، گرد هم آمدن‌ها، شادباش گفتن‌ها، آشتی‌کردن‌ها و وصل‌های پس از هجر، دید و بازدیدها، و ... مجموعه‌ای از کنش‌هایی است که مردم جامعه‌ی ما در آستانه‌ی این روز انجام می‌دهند. این اتفاقات تاریخی نیستند؛ اینها رویّه‌هایی فرهنگی اند که کارکردهای فرهنگی و اجتماعی خاص خود را دارند و می‌توانند به به‌باشی وضعیت اخلاقی و اجتماعی ما کمک کنند. بی تردید این بعد از غدیر، موضوعی قابل مطالعه برای جامعه‌شناسان به شمار می‌آیند.

خوانشی دُرکیمی از غدیر

معروفترین دیدگاه درکیم، جامعه شناس کارکردگرای[2] فرانسوی، این است که آیین‏های مذهبی از طریق تحمیل انضباط بر نفس و قدرت خویشتن‏داری، انسان‏ها را برای زندگی اجتماعی آماده می‏سازد[3] و بدینوسیله فرآیند "اجتماعی شدن[4]" آنان کامل می‌گردد. در این رویکرد تشریفات مذهبی مردم را گرد هم می‏آورد و پیوندهای مشترکشان را دوباره تصدیق می‏کند و در نتیجه، همبستگی اجتماعی را تحکیم می‏بخشد.[5] کارکردگرایان معتقدند که اجرای آئین‌های مذهبی پس‌داشته‌های (میراث) اجتماعی گروه را پایداری بخشیده و همواره زنده نگه می‌دارد. و بدینوسیله ارزش‏های پایدار آن را به نسل‏های آینده انتقال می‏دهد. در نهایت، مهم‌ترین کارکردهای آئین‌های دینی آن است که با برانگیختن احساس خوشبختی در مؤمنان و احساس اطمینان به حقانیت ضروری جهان ازش‌های اخلاقی، که خود جزئی از آنند، با احساس ناکامی و فقدان ایمان در آن‏ها مقابله می‏کند و به افزایش حس اخلاق دوستی گرایش به به‌باشی اخلاقی آنان کمک می‌کند.

بر اساس این دیدگاه، آئین‌های دینی می‌توانند کارکردی مؤثر در زمینه‌ی پایایی نظام اخلاقی جامعه داشته باشند. توجه به این آئین‌ها و تلاش برای هر چه باشکوه‌تر برگزار شدن آنها در واقع تلاشی است برای پایداری هر چه بیشتر اخلاق و تقویت توافق گروهی بر ارزش‌های اخلاقی. آئین‌ی دینی در حقیقت دامنه‌ی نفوذ معتقدات اخلاقی جمعی را تقویت کرده و شعور جمعی[6]را چنان بیدار می‌کند که افراد را در برابر ارزش‌های اخلاقی جامعه اطاعت‌پذیرتر می‌کند. گردهم‌آیی افراد گروه در آئین‌های مذهبی همواره به وزنه‌ی بازدارندگی اجتماعی خواهد افزود و انضباط را افزایش خواهد داد.

 اگر روز عید غدیر را اینگونه ببینیم، آنگاه به نگاهی متفاوت و تا اندازه‌ای غیر تاریخی  باستان‌شناسانه به غدیر خواهیم  دست خواهیم زد. از دیرباز در فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان، عید غدیر پاس داشته می‌شده است و آئین‌های شکوهمندی برگزار می‌شده است. دید و بازدید، عیدی دادن و ستاندن، دیدار با سادات، نظافت، برگزاری آئین های ازدواج، برگزاری مجالس مذهبی، کنارگذاشتن کدورتها، ابراز شادمانی، و ... از جمله آئین هایی هستند که در این روز برگزار می شوند. در کنار آنها، این روز فرصتی شادمانه برای گِرد هم آمدن و انجام رفتار مشترک بوجود می‌آورد. بی تردید این آئین‌ها برای جامعه‌ی ما کارکردهای مثبتی به همراه دارد. کارکردهایی که در نهایت به حفظ انسجام اجتماعی و افزایش توافق عمومی بر ارزش های اخلاقی خواهد انجامید.

کارکردهای فرهنگی و اجتماعی غدیر

این کوته نوشته بنا ندارد که همه‌ی کارکردهای غدیر را بازگوید. ولی به اجمال می تواند به این موارد اشاره کند:

1. گردهم آوردن مردم در زمانی مشخص و حفظ شبکه‌ی ارتباطی و همکاری آنها ، یکی از مهم ترین کارکردهای مراسم آیینی غدیر به شمار می آید. این رخداد در نهایت به یکپارچه سازی جامعه و اعتبار بخشی به نظم موجود و در نهایت، ثبات اجتماعی کمک می‌کند. بویژه آن که یکی از آداب معروف این روز برقرار پیوندها اخوّت است. این پیمان سبب می شود که افراد جامعه در یکی از عمیق‌ترین و نیز مؤثرترین پیوندهای گروهی قرار گیرند و از دو فرد بیگانه به برادر تبدیل گردند. روشن است که این پدیده سبب افزایش چسب اجتماعی شده و گرایش افراد را به گروه دینی و اجتماعی خود افزایش می دهد.

2. حضور مردم در این آئین موجب فراهم آوردن زمینه تقویت و تأیید دوباره پایبندی جامعه به یک رشته ارزش ها و باورداشت های خاص که ممکن است فراموش و یا کم رنگ شده باشند، خواهد شد. البته غدیر، خود، از مجموعه ای از ارزش‌های متعالی دینی و اخلاقی برخاسته است، آنقدر که در ادبیات دینی اکمال دین خوانده می‌شود، و تکریم غدیر، خود به خود، تکریم آن ارزشهاست؛ با این همه آئین های عیدانه‌ی این روز به تقویت و تأکید دوباره بر ارزش های اجتماعی می انجامد.

3. گرد هم آمدن ها و برپایی مجالس شادی برای غدیر به حمایت های روانی و کاهش اضطراب ، ترس و دلهره در میان اعضای جامعه شیعی خواهد انجامید. افراد جامعه با مشاهده ی عواطف مشترک همدیگر به وجود عینی و واقعی خود و نیز اهمیت نقش خود پی خواهند برد.

4. تعمیق توافق های جمعی که حاصل شرکت در مجالس عمومی و گروهی است، در نهایت به کاهش کشمکش های اجتماعی در بین اعضای جامعه خواهد انجامید.

5. آئین های عید غدیر به تحکیم نظارت اجتماعی بر رفتار افراد گروه خواهد انجامید و در نهایت به تقویت دگر کنترلی منجر خواهد شد.

6.  انتقال غیر مستقیم ارزش ها و آداب و رسوم از نسلی به نسل دیگر در جریان برگزاری آئین ها از دیگر کارکردهای آئین های دینی غدیر است.

7.  یکی دیگر از کارکردهای بسیار مهم مراسم آیینی عموماً و آئین غدیر به صورت خاص، ایجاد تعادل اخلاقی در سطح جامعه است. چه بسیار دشواری ها گسست های اجتماعی که به وسیله ی شرکت در آئین های دینی برطرف شده و به انسجام و تعادل اجتماعی انجامیده است.

 دین آنلاین

---

[1] ., ANNA GREEN and KATEHLEEN TROUP, The houses of history,  manchester university, Press, 1999, p.110-120.

[2] . Functionalist

[3] - همیلتون، ملکم، جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، ص. 139

[4] . Socialization

[5] - گیدنز، آنتونی ، جامعه‏شناسی، ترجمه منصور صبوری،ص 492

[6] . Conscience collective

 

نگاهی به سکه‌های ولایت‌عهدی امام رضا(ع)

هارون‌الرشید (خلافت: 170 ـ 193 ق) در سال 175 ق پسر پنج‌ساله‏‌ی خود محمد امین را به جانشینی برگزید.

---

سپس در سال 182 ق موضوع جانشینی عبدالله مأمون را بعد از محمد امین، و در سال 183 ق موضوع جانشینی قاسم مؤتَمِن را بعد از عبدالله مأمون مطرح کرد که در سال 186 ق قطعی شد. بر برخی از درهم[1]‌های هارون الرشید، امین «ولی عهد المسلمین» (محمدیه[2]، 176 ـ 193 ق؛ ری، 179 ق؛ ارمینیه، 179 ـ 193 ق؛ بلخ، 181 ـ 186 ق)‌ و مأمون «ولی ولی عهد المسلمین» (رافقه، 183 ق؛ بلخ، 185 ـ 190 ق؛ مرو، 186 ق؛ معدِن الشاش، 189 ـ 190 ق) خوانده شده است. پس از مرگ هارون‌الرشید، امین (خلافت: 193 ـ 198 ق) با نادیده گرفتن وصیت پدر، جانشینی مأمون و قاسم را لغو کرد و پسر خردسالش موسی را به جانشینی برگزید. مأمون نیز که در آن زمان والی همه‏ی سرزمینهای ایرانی شرق همدان بود، به نشانه‏ی اعتراض بر درهم‌هایی که در استانهای تحت فرمانش ضرب می‌کرد، نام برادر را به عنوان خلیفه نمی‌آورد (نیز نک: باسوُرث 1975: 92). بر برخی از این درهم‌ها چنین نوشته شده است: «مما امر به الامیر المأمون ولی عهد المسلمین عبدالله بن امیرالمؤمنین» (بخارا و بلخ و سمرقند و مرو و نیشابور و هرات، 193 ـ 195 ق؛ زرنج، 193 ـ 197 ق؛ طبرستان، 194 ق؛ محمدیه، 194 ـ 195 ق). برخی از درهم‌ها نیز با این عبارت ضرب می‌شد: «مما امر به الامام المأمون ولی عهد المسلمین عبدالله بن امیرالمؤمنین» (بخارا و سمرقند، 194 ـ 195 ق؛ بلخ و محمدیه و هرات، 195 ق).

مأمون پس از پیروزی بر برادر در سال 198 ق خود را بر درهم‌هایش «الخلیفه المأمون» نامید. پس از آن به‌تدریج تغییراتی در سکه‌ها پدید آورد. یکی از تغییرات مهم افزودن دومین نوشته‏ی پیرامونی بر روی سکه‌ها بود که این عبارت قرآنی را شامل می‌شد: «لله الامر من قبل و من بعد و یومئذ یفرح المؤمنون بنصر الله» (بخشهایی از آیات 4 و 5 سوره‏ی مبارکه‏ی روم). این عبارت قرآنی احتمالاً به یاد پیروزی مأمون بر برادرش امین بر سکه‌ها نقش بست. این عبارت نخست بر درهم‌های ضرب مرو در سال 198 ق دیده می‌شود و به‌تدریج کاربرد آن در ضرابخانه‌های دیگر فراگیر می‌شود: در ضرابخانه‌های اصفهان و فارس از سال 201 ق، در ضرابخانه‏ی سمرقند از سال 202 ق، در ضرابخانه‏ی نیشابور از سال 203 ق، در ضرابخانه‌های کوفه و مدینه‌السلام از سال 204 ق، در ضرابخانه‏ی محمدیه از سال 206 ق، در ضرابخانه‌های رافقه و هرات از سال 208 ق، در ضرابخانه‏ی زرنج از سال 210 ق، در ضرابخانه‏ی ارّان از سال 217 ق، و در ضرابخانه‏ی ارمینیه بر برخی از درهم‌ها از سال 218 ق (نیز نک: الهِبری 1993: 64 ـ 65، 74؛ آلبوم 2011: 54 ـ 55). افزودنِ این عبارت بر حاشیه‏ی دینار[3]ها از سال 207 ق به بعد سبب شد که قطر دینار از حدود 8/1 سانتیمتر به حدود 1/2 سانتیمتر افزایش یابد (الهِبری 1993: 70).

یکی دیگر از تغییرات مهم که در زمان خلافت مأمون در سکه‌‌ها پدید آمد، تغییر نوع خط کوفی بود (باکاراک 2006: 15 ـ 16) که در نتیجه‏ی آن حروف کوفی از شکل زاویه‌دار، که در خوشنویسی «مَبسوط» خوانده می‌شود، به شکل انحنادار، که در خوشنویسی «مُستَدیر» خوانده می‌شود، درآمد (هایدِمان 2010: 164). این سبک جدید نگارش حروف کوفی نخست بر درهم‌های ضرب سال 206 ق در مدینه‌السلام دیده می‌شود و به‌تدریج در ضرابخانه‌های دیگر نیز به کار گرفته می‌شود: در ضرابخانه‏ی مرو از سال 212 ق، در ضرابخانه‏ی دمشق از سال 214 ق، در ضرابخانه‏ی مصر از سال 215 ق، در ضرابخانه‌های سمرقند و شاش از سال 217 ق، و در ضرابخانه‏ی محمدیه از سال 218 ق (نیز نک: الهِبری 1993: 62 ـ 63؛ آلبوم 2011: 54). کاربرد این نوع خط بر دینارها، نخست بر دینارهای ضرب سال 207 ق که احتمالاً در مدینه‌السلام ضرب شده‌اند، دیده می‌شود. این نوع خط از سال 214 ق بر دینارهای ضرب مصر نیز به کار گرفته شد (الهِبری 1993: 69 ـ 70).

سکه‌های ولایت‌عهدی امام رضا^(ع)

مأمون در سال 201 ق برادرش قاسم مؤتَمِن را از ولایت‌عهدی عزل و امام رضا^(ع) را از مدینه به خراسان دعوت کرد و او را «ولی عهد المسلمین» نامید و فرمان داد تا نام مبارک آن حضرت را بر درهم‌ها ضرب کنند. درهم‌های مزیّن به نام امام رضا^(ع) از سال 201 تا 205 ق در این ضرابخانه‌ها ضرب می‌شد: مرو (201 - 202 ق)، سمرقند (202 ـ 203 ق)، محمدیه (202 ـ 204 ق)، اصفهان (202 ـ 205 ق)، نیشابور (203 ق)، و فارس (203 ـ 204 ق). وزن این درهم‌ها، مانند دیگر درهم‌های عباسی، حدود 97/2 گرم یا اندکی کمتر است. شایان ذکر است که امام رضا^(ع) در سال 203 ق به شهادت رسیدند؛ از این رو، ضرب سکه به نام آن حضرت در سالهای 204 ق (در محمدیه و اصفهان و فارس) و 205 ق (در اصفهان) باید دلیلی داشته باشد. یک دلیل می‌تواند این باشد که مأمون می‌خواست همچنان علاقه‏ی خود را به آن حضرت نشان دهد و بدین طریق دل شیعیان را به دست آورد. دلیل دیگر می‌تواند این باشد که قالبهای این درهم‌ها را قبلاً در سال 203 ق ساخته بودند و نمی‌خواستند این قالبها بدون استفاده رها شود (نیز نک: عقیلی 1354:‌ 75 ـ 77).

 

---

[1]. درهم (جمع: دَراهِم؛ نیز در سوره‏ی مبارکه‏ی یوسف، آیه‏ی 20) ریشه در واژه‏ی یونانی δραχμή دارد که در یونان باستان به سکه‌های نقره‏ی بزرگ گفته می‌شد. این واژه مشتقی از ریشه‏ی δραχ- «به چنگ آوردن» است و معنی اصلی آن «یک چنگ، یک مشت»‌ بوده (نیز نک: ماندِل 2002: 3؛ پورداود 1331: 270)، اما بعدها به عنوان واحد وزن و سرانجام به عنوان واحد پول به کار رفته است. این واژه‏ی یونانی به صورت drahm به فارسی میانه (مَکِنزی 1971: 27) و به صورتهای «درهم» و «درَم» به فارسی نو نیز راه یافته است (نیز نک: جِفری 1938: 129-130). وزن درهم‌های عباسی حدود 97/2 گرم یا اندکی کمتر بود (آلبوم 2011: 49). برخی از درهم‌های مأمون که در سالهای 199-203 ق در فارس و مرو ضرب شده‌اند، حدود 15/4 گرم وزن دارند (همو: 55).

[2]. شایان ذکر است که در اواسط سال 148 ق نام ری به محمدیه تغییر یافت (نیز نک: مایلز 1938: 31؛ آلبوم 2011: 63). بررسی تولیدات دوازده ضرابخانه‏ی مهم در صد سال نخست خلافت عباسی نشان می‌دهد که در آن زمان ضرابخانه‏ی محمدیه زایاترین ضرابخانه پس از ضرابخانه‏ی مدینه‌السلام بوده است (نیز نک: نونان 1986: 163).

[3]. دینار (نیز در سوره‏ی مبارکه‏ی آل عمران، آیه‏ی 75؛ جمع: دَنانیر) ریشه در واژه‏ی یونانی بیزانسی δηνάριον (χρυσουν) دارد که خود برگرفته از ترکیبِ لاتینی denarius nummus «سکه‏ی ده‌دهی، سکه‏ی اعشاری» است (نیبِرگ 1974: 62). واژه‏ی لاتینی denarius مشتقی است از deni «ده‌دهی، اعشاری»،‌ از decem «ده» (نیز نک: جِفری 1938: 133-135). این واژه در فارسی میانه نیز به صورتِ dēnār به کار رفته است (مَکِنزی 1971: 26).

نمونه‏ی درهم مزیّن به نام امام رضا^(ع)، ضرب مرو، 202 ق

نوشته‏ی زمینه‏ی روی سکه: لا اله الا الله، وحده لا شریک له، المشرق

نخستین نوشته‏ی پیرامونیِ روی سکه: بسم الله، ضرب هذا الدرهم بمرو سنه اثنتین و مائتین

دومین نوشته‏ی پیرامونیِ روی سکه: لله الامر من قبل و من بعد و یومئذ یفرح المؤمنون بنصر الله

نوشته‏ی زمینه‏ی پشت سکه: لله، محمد رسول الله، المأمون خلیفه الله، مما امر به الامیر الرضا ولی عهد المسلمین علی بن موسی بن علی بن ابی‌طالب، ذوالریاستین[1]

نوشته‏ی پیرامونیِ پشت سکه: محمد رسول الله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون

منظور از «المشرق» که در پایین زمینه‏ی روی سکه نوشته شده، ایران و دیگر سرزمینهای شرقی خلافت اسلامی است. شایان ذکر است که گاه بر سکه‌های اسلامی برای نمایاندن منطقه‌ای که سکه در آنجا ضرب شده، از واژه‌های «العراق»، «المغرب» و «المشرق» استفاده شده است. «العراق» بر مدینه‌السلام، مرکز خلافت عباسی، و شهرهای پیرامون آن، «المغرب» بر انبار و سرزمینهای شمال آفریقا، و «المشرق»، چنان که پیشتر گفته شد، بر ایران و دیگر سرزمینهای شرقی دلالت می‌کرد (نیز نک: قوچانی 1383: 207).

منظور از «ذوالریاستین» که در پایین زمینه‏ی پشت سکه نوشته شده، فضل بن سهل سرخسی، وزیر مأمون، است. نام «ذوالریاستین»، به‌تنهایی یا به همراه نامهایی دیگر، بر بسیاری از سکه‌های دوران خلافت مأمون نقش بسته است: همچون دینارهای ضرب مدینه‌السلام (198 ـ 204 ق)، مصر (198 ـ 206 ق)، و واسط (200 ـ 202 ق)؛ درهم‌های ضرب بلخ (196 ق، 198 - 199 ق)، مرو (197 – 198 ق، 200 - 202 ق)، نیشابور (197 – 203 ق)، هرات (198 ـ 200 ق)، مدینه‌السلام (198 ـ 203 ق)، اصفهان (198 – 205 ق)، بصره (198 ـ 204 ق)، سمرقند و محمدیه (198 ـ 205 ق)، رقه (199 ق)، رافقه و مصر (199 ـ 200 ق)، کوفه (199 ـ 204 ق)، زرنج و معدِن باجُنَیس (199 ـ 205 ق)، واسط (200 ق، 203 ق)، فُستات مصر و مکه (201 ـ 202 ق)، ارمینیه (202 ـ 205 ق)، و فارس (203 ـ 204 ق)؛ و برخی از فَلس[2]های مسی ضرب بُست (202 ق). نام «ذوالریاستین» بر همه‏ی درهم‌های مزیّن به نام امام رضا^(ع)، جز برخی از درهم‌های ضرب سال 202 ق در سمرقند، دیده می‌شود.

در درهم‌های مزیّن به نام امام رضا^(ع) که در سال 204 ق در محمدیه ضرب شده‌اند، به جای دومین نوشته‏ی پیرامونیِِ روی سکه، یعنی به جایِ «لله الامر من قبل و من بعد و یومئذ یفرح المؤمنون بنصر الله»، حلقه‌هایی‌ در فواصل معین قرار داده شده است. در این درهم‌ها، نوشته‏ی زمینه‏ی پشت سکه نیز کوتاه‌تر شده و بدین صورت درآمده است: «لله، محمد رسول الله، المأمون خلیفه الله، مما امر به الامیر الرضا ولی عهد المسلمین، ذوالریاستین» (نیز نک: ملکزاده‏ی بیانی 1354: 49 ـ 50).

به روایت تاریخ بیهقی (ص 181)، نام امام رضا^(ع) علاوه بر درهم، بر دینار نیز نوشته می‌شد. از سوی دیگر، در برخی از منابع جدید (مثلاً: سهیلی خوانساری 1354: 79؛ شریعت‌زاده 1390: 168) دینارهایی مزیّن به نام امام رضا^(ع) معرفی شده است. حتی در برخی از موزه‌ها، مثلاً موزه‏ی ملک، نمونه‌هایی از این دینارها به نمایش درآمده است. واقعیت این است که روایت تاریخ بیهقی را شواهد سکه‌شناختی تأیید نمی‌کند. اکنون ثابت شده که تا پیش از سال 220 ق، یعنی زمان خلافت المعتصم بالله (218 ـ 227 ق)، دینار در هیچ یک از ضرابخانه‌های شرق ایران ضرب نمی‌شده است (الهِبری 1993: 68)؛ بنا بر این، همه‏ی دینارهایی که تا کنون به نام آن حضرت معرفی شده یا در موزه‌ها نگهداری می‌شود، از جمله دینار موجود در موزه‏ی ملک، جعلی هستند.

منابع و مآخذ

قرآن کریم.

بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین، تاریخ بیهقی (دیبای دیداری: متن کامل تاریخ بیهقی)، به کوشش محمدجعفر یاحقّی و مهدی سیّدی، تهران، 1390.

پورداود، ابراهیم (1331)، «پول»، هرمزدنامه، تهران، ص 233 ـ 274.

حیدرآبادیان، شهرام (1389)، مهرهای ایران باستان و سکه‌های اسلامی، تهران.

سهیلی خوانساری،‌ احمد (1354)، «سکه‏ی ولایت‌عهدی امام رضا علیه السلام»، گوهر، ش 25، ص 78 ـ 79.

شریعت‌زاده، سید علی‌اصغر (1390)، سکه‌های ایران‌ز‌مین: مجموعه‏ی سکه‌های مؤسسه‏ی کتابخانه و موزه‏ی ملی ملک از دوره‏ی هخامنشی تا پایان دوره‏ی پهلوی، تهران.

عقیلی،‌ عبدالله (1354)، «توضیحی بر مقاله‏ی سکه‏ی ولایت‌عهدی حضرت رضا علیه السلام»، گوهر، ش 25، ص 75 ـ 77.

قوچانی، عبدالله (1383)، گنجینه‏ی سکه‌های نیشابور مکشوفه در شهر ری، تهران.

ملکزاده‏ی بیانی (1354)، «سکه‌های حضرت ثامن الائمه»، معارف اسلامی، ش 21، ص 39 ـ 54.

نیک‌گفتار، احمد (1389)، مختصری از پیشینه‏ی سکه‌های تاریخی ضرب شده در خراسان، مشهد.

Album, S. (2011), Checklist of Islamic Coins, 3^rd ed., Santa Rosa.

Bacharach, J. L. (2006), Islamic History through Coins: An Analysis and Catalogue of Tenth-Century Ikhshidid Coinage, Cairo.

Bosworth, C. E. (1975), ‘The Ṭāhirids and Ṣaffārids’, The Cambridge History of Iran, vol. 4, ed. R. N. Frye, Cambridge, pp. 90-135.

Grierson, Ph. (1999), Byzantine Coinage, 2^nd ed., Washington.

El-Hibri, T. (1993), ‘Coinage Reform under the ‘Abbāsid Caliph al-Ma’mūn’, Journal of the Economic and Social History of the Orient, vol. 36, no. 1, pp. 58-83.

Heidemann, S. (2010), ‘Calligraphy on Islamic Coins’, in: The Aura of Alif. The Art of Writing in Islam, ed. J. W. Frembgen, Munich, pp. 161-171.

Jeffery, A. (1938), The Foreign Vocabulary of the Qur’ān, Baroda.

MacKenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London.

Miles, G. C. (1938), The Numismatic History of Rayy, New York.

Mundell, R. A. (2002), The Birth of Coinage, Department of Economics, Columbia University, New York.

Noonan, Th. S. (1986), ‘Early ‘Abbāsid Mint Output’, Journal of the Economic and Social History of the Orient, vol. 29, no. 2, pp. 113-175.

Nyberg, H. S. (1974), A Manual of Pahlavi, Wiesbaden, vol. II.

---

1. اخیراً موجی برای کتاب‌نویسی، و در واقع کتاب‌سازی، به راه افتاده و افراد ناآگاه و غیرمتخصص به خود اجازه می‌دهند در باره‏ی هر چیز بنویسند و اظهار نظر کنند. این گونه کتابها غالباً پر از اشتباهات گوناگون هستند. در دو نمونه از این کتابها، نویسندگان محترم مدعی شده‌اند که بر سکه‌های دوران ولایت‌عهدی امام رضا^(ع) چنین نوشته شده است (زیرِ اشتباهات خط کشیده شده است): «مما امر به الامام الماموم للخلیفه المسلمین علی بن موسی الرضا بن علی بن ابی‌طالب، ذوالریاستین» (حیدرآبادیان 1389: 103)؛ «محمد رسوالله، المامون خلیفه الله، مما امر به امیر الرضا ولی عهد المسلمین علی بن موسی بن علی بن ابیطالب، ذوالریاستین» (نیک‌گفتار 1389: 37-38).

1. فَلس (جمع: فُلوس) برگرفته از واژه‏ی لاتینی فُلّیس (follis) است که نام رایج‌ترین سکه‏ی مسی در امپراتوری بیزانس (روم شرقی) بود. وزن فُلّیس در زمان حکومت امپراتور یوستینیان (Justinian) اول (527-565 م) حتی به 25 گرم نیز می‌رسید، اما در زمان حکومت امپراتور کُنستانس (Constans) دوم (641-668 م) وزن آن تقریباً 3 گرم بود (گریِرسن 1999: 18-19).

منبع: جشن نامه آیت الله استادی

کهن ترین نسخه خطی در طب

نسخه های خطی بازگویندۀ گذشتۀ درخشانِ فرهنگ و زبان هر ملتی است. معرفیِ نسخه های خطیِ فارسی ورق زدن برگ هایِ زرینِ زبان فارسی و فرهنگ و تمدنِ ایران است.

---

نسخه های خطی بسیاری در کتابخانۀ گنج بخشِ اسلام آباد پاکستان به زبان فارسی وجود دارد. یکی از این نسخه ها کتابی در طب از اوایل قرن هفتم هجری قمری با شمارۀ 15597 است. این نسخه از نظر ویژگی های سبکی و واژگان زبان فارسی حایز اهمیت فراوانی است، از سویی دیگر این نسخه متنی ناشناخته در زمینۀ طب با اصطلاحات و ترکیباتِ علمی است با شناخت چنین متونی می توان بهتر از توانِ زبان فارسی در معادل سازی اصطلاحات جدید بهره برد.

ادامۀ این مقاله نوشتۀ دکتر علی پدرام میرزایی  که در فصلنامۀ مطالعات شبه قاره (سال ششم، شماره 19، تابستان1393) منتشر شده است اینجا بخوانید.

اهمیت و فلسفه زیارت مرقد حسینی/ جعفر الهادی

دین اسلام بر زنده نگهداشتن یاد و خاطره بزرگان دینی تأکید دارد و این سنت در سفارش پیشوایان دینی به زیارت بارگاه پیامبر خدا (ص)، امام معصوم (ع) و دیگر بزرگان دینی جلوه‌گر شده است.

---

در فرهنگ تشیع، زیارت مرقد امام حسین (ع) اهمیت ویژه‌ای دارد، به طوریکه در روایات فراوانی از پیامبر (ص) و دیگر معصومان واجبی اخلاقی شمرده شده است. بیشتر این روایات از امام جعفر صادق (ع) نقل شده که این امر به سبب فراغت و گشایشی بود که در آغاز حکومت عباسیان بر ای ایشان پدید آمد.

این مقاله پس از بیان اهمیت و فلسفه زیارت مرقد بزرگان دینی بویژه امام حسین (ع) نزد مسلمانان، روایاتی را در این باب بیان کرده، سپس با اشاره به نمونه‌هایی از سفارش‌های پیشوایان دینی درباره زیارت مرقد حسینی و دیدگاه علمای شیعه در این‌باره، برخی از مشهورترین زائران بارگاه سیدالشهدا (ع) را نام برده و موضع حاکمان ستمگر را در برابر زیارت مرقد امام حسین (ع) بیان کرده است.

ادامه این مقاله را از اینجا بخوانید.

حقایق در اخلاق دینی و عرفانی/ علی صفری آق‌قلعه

چنان که از گزارشها و فهارس برمی آید، شماری قابل توجه از دستنویس های دورۀ اسلامی از دستبردهای روزگاران برکنار مانده و امروزه در مجموعه های دنیا پراکنده است.

---

با توجه به محدودیت امکاناتی که برای پژوهش بر این حجم انبوه منابع داریم، بسیار مهم است که از این میانه آنچه را که ارزش و اهمیت بیشتری دارد زودتر در جریان پژوهش ها قرار دهیم. از همین روی است که شناساندن دقیق دستنویس ها اهمیت بسزایی می یابد.

بخشی از این شناسایی، از راه فهرست نویسی مجموعه ها محقق می شود؛ اما میدانیم که فهرست نویسی دارای حدّ و مرزی است و نمی توان از فهرست نویسان انتظار داشت که همۀ ویژگی ها و وجوه اهمیت آثار  نسخه ها را به دقت در فهرست ها منعکس کنند. به ویژه که گاهی محدودیتهای زمانی و مالی باعث می شود تا فهرست نویسی یک مجموعۀ خطی به تعجیل و در حجم نوشتاری اندک صورت بپذیرد. گاهی نیز دور از دسترس بودن نسخه ها موجب می شود تا فهرست نویسان در سفرهای خارجی، ناگزیر با شتابزدگی به یادداشت برداری از آگاهی های اصلی نسخه بسنده کنند. بنابراین هنگامی که نسخه ای از این آثار در دسترس قرار گفت، تک نگاری دربارۀ آن ها می تواند راهکاری باشد تا آگاهی ها و ویژگی های اصلی این آثار در کالبد مقاله هایی در دسترس پژوهشگران نهاده شود، تا زمانی که بتوان پژوهش های دقیق تری روی آن ها به انجام رساند.

آنچه در بالا آمده است بخشی از مقالۀ «حقایق در اخلاق دینی و عرفانی» نوشتۀ علی صفری اق قلعه، نسخه شناس و پژوهشگر متون است که در شمارۀ 60 – 61 دوماهنامۀ تخصصی گزارش میراث منتشر شده است.

متن کامل این مقاله را می توانید از اینجا دانلود کنید.

کتابشناسی اربعین/ اباذر نصر اصفهانی

اربعین امام حسین(علیه السلام)در فرهنگ شیعی جایگاه بسیار والا و ارزشمندی دارد چون یک بار دیگر خاطرات و حوادث روز عاشورا در این روز زنده شده و به نوعی نقطه عطفی در تاریخ اسلام و تشیع گردیده است.

---

واژه اربعین مبنای فرهنگی نیز دارد یعنی در فرهنگ اسلامی بر عدد ۴۰ بسیار تأکید و سفارش شده و در مناسبت‌های مختلف بر آن تکیه شده، یکی از آن‌ها زیارت اربعین امام حسین(علیه السلام) است، و نیز استحباب این زیارت از جمله مواردی است که اهمیت عدد چهل را در فرهنگ اسلامی و معارف شیعی می‌رساند. دو مناسبت در این روز وجود دارد، یکی آمدن جابر بن عبداللّه انصاری برای زیارت امام حسین(علیه السلام) از مدینه به کربلا در بیستم صفر سال ۶۱ هجری و بنابر مشهور، رسیدن اهل بیت(علیهم السلام)در این روز به کربلا و دیگری تعلیم حدیثی از امام صادق(علیه السلام) به صفوان بن مهران جمال، برای زیارت امام حسین(علیه السلام) در روز اربعین است. 
این نوشتار گزارشی از تألیفات پژوهشگران ارجمند درباره این موضوع است. در این مأخذ‌شناسی تلاش کرده‌ایم تمامی آثاری که درباره اربعین و زیارت اربعین به صورت کتاب، مقاله (مقالات مجلات) و یا پایان نامه منتشر شده‌اند، معرفی شوند. البته این گزارش تنها به ذکر اطلاعات مأخذ‌شناسی آثار بسنده کرده و پروژه‌ای در زمینه کتاب‌شناسی توصیفی اربعین در گروه تاریخ پژوهشکده حج و زیارت در دست اجرا است. 

الف- کتاب

۱.     آه از غروب فراق: نجوای خاموش جابر با مولایش حسین(علیه السلام).
سعید مقدس، تهران، مکیال، ۱۳۸۱، ۶۴ص. 

۲.     اربعین.
رسول جعفریان، تهیه شده در معاونت امور فرهنگی، مدیریت آموزش، تهران، نشر مشعر‏‫، ۱۳۹۰، ۳۳ص. 

۳.     الارب‍ع‍ی‍ن‌ ال‍ح‍س‍ی‍ن‍ی‍ة‌. 
م‍ح‍م‍د اش‍راق‍ی‌ م‍ع‍روف‌ ب‍ه‌ ارب‍اب‌، ت‍ه‍ران‌، سازمان اوقاف و امور خیریه، انتشارات اسوه‏‫، ۱۳۷۹، ۳۵۰ص.
 
۴.     ارب‍ع‍ی‍ن‌ ام‍ام‌ ح‍س‍ی‍ن‌(علیه السلام). 
ح‍س‍ن‌ ن‍م‍ازی‌ ش‍اه‍رودی‌، ت‍ه‍ران‌، دان‍ش‍وران‌، ۱۳۷۸، ۱۶ص. 

۵.     ارب‍ع‍ی‍ن‌ ح‍س‍ی‍ن‍ی‌: پ‍ژوه‍ش‍ی‌ در ب‍ازگ‍ش‍ت‌ اه‍ل‌ ب‍ی‍ت‌(علیهم السلام)از ش‍ام‌ ب‍ه‌ ک‍رب‍لا.
م‍ح‍م‍دام‍ی‍ن‌ پ‍ورام‍ی‍ن‍ی‌، ب‍ا م‍ق‍دم‍ه‌ م‍ع‍رف‍ت‌، ق‍م‌، ح‍س‍ی‍ن‌ (ع‌)، ۱۳۸۲، ۱۲۴ص. 

۶.     ارب‍ع‍ی‍ن‌ در ف‍ره‍ن‍گ‌ اس‍لام‍ی‌.
ت‍ه‍ی‍ه‌ و ت‍ن‍طی‍م‌ و ت‍رج‍م‍ه‌ رض‍ا ت‍ق‍وی‌ دام‍غ‍ان‍ی‌، ت‍ه‍ران‌، س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، م‍رک‍ز چ‍اپ‌ و ن‍ش‍ر‏‫، ۱۳۶۸. 

۷.     اربعین در فرهنگ شیعه.
محمد‌محسن حسینی‌طهرانی، قم، عرش اندیشه‏‫، ۱۴۲۶ق‏‫= ۱۳۸۴، ۱۱۷ص؛ قم، مکتب وحی‏‫، ۱۴۳۲ق‏‫= ۱۳۹۰، ۱۱۷ص. 

۸.     ارب‍ع‍ی‍ن‌ س‍ی‍د ش‍ه‍ی‍دان‌ ک‍رب‍لا.
اص‍غ‍ر م‍ح‍م‍دی‌ه‍م‍دان‍ی‌، ت‍ه‍ران‌، گلزار کتاب‏‫، ۱۳۸۶، ۸۱ص. 

۹.     الاربعین فی التراث الشیعی. 
محمد محسن حسینی طهرانی، بیروت، دار المحجة البیضاء؛ تهران، مکتب وحی، ۱۴۳۱ق.، ۱۵۱ص. 

۱۰.     اربعین و چهل درس از کاروان آزادی‌آفرین کربلا.
مرتضی مهدوی‌یگانه، تهران، جمهوری‏‫، ۱۳۸۷، ۱۲۳ص. 

۱۱.     اربعینیة الامام الحسین(علیه السلام)فی وجدان الاسلام.
عدنان عبدالنبی البلداوی، بغداد، ۲۰۰۹م.، ۲۳ص. 

۱۲.     از عاشورا تا اربعین.
محمد سرخوش، بوشهر، انتشارات بوشهر‏‫‏، ۱۳۸۸، ۱۳۱ص. 

۱۳.     از کربلا تا مدینه محرق القلوب (اقتباس از کتاب محرق القلوب مهدی نراقی). 
احمد بحرینی دشتی، قم، موسسه انتشارات عصر ظهور، ۱۳۸۴، ۳۵۲ص. 

۱۴.     ب‍ا خ‍ان‍دان‌ وح‍ی‌: از ع‍اش‍ورا ت‍ا ارب‍ع‍ی‍ن‌.
ح‍ش‍م‍ت‌ال‍ل‍ه‌ ق‍ن‍ب‍ری‌ ه‍م‍دان‍ی‌، ت‍ه‍ران‌، ام‍ی‍رک‍ب‍ی‍ر، ۱۳۷۹، ۱۷۳ص. 

۱۵.     ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ درب‍اره‌ اول‌ ارب‍ع‍ی‍ن‌ ح‍ض‍رت‌ س‍ی‍دال‍ش‍ه‍داء(علیه السلام).
م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌ ق‍اض‍ی‌ طب‍اطب‍ائ‍ی‌، ق‍م‌، ب‍ن‍ی‍اد ع‍ل‍م‍ی‌ و ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌ ق‍اض‍ی‌ طب‍اطب‍ائ‍ی‌، ۱۳۶۸، ۹۶۳ص؛ ت‍ه‍ران‌، وزارت‌ ف‍ره‍ن‍گ‌ و ارش‍اد اس‍لام‍ی‌، س‍ازم‍ان‌ چ‍اپ‌ و ان‍ت‍ش‍ارات‌، ۱۳۸۳، ۴۸۸ص. 

۱۶.     ثارالله خون حسین(علیه السلام)در رگ‌های اسلام به ضمیمه تحقیقی درباره اربعین حسینی.

حسین عندلیب‌همدانی، قم، مسجد مقدس جمکران‏‫، ‏‫۱۳۹۲، ۵۱۹ص. 

۱۷.     چله وصل (اسرار اربعین).
سیدعلیرضا موسوی، اصفهان، انتشارات ذکری‌القلوب‏‫٬ ۱۳۹۳، ۱۱۰ص. 

۱۸.     چ‍ه‍ل‌ روز ع‍اش‍ق‍ان‍ه‌.
م‍ح‍م‍درض‍ا س‍ن‍گ‍ری‌، ت‍ه‍ران‌، ک‍ان‍ون‌ پ‍رورش‌ ف‍ک‍ری‌ ک‍ودک‍ان‌ و ن‍وج‍وان‍ان‌‏‫، ۱۳۸۱، ۱۴۳ص. 

۱۹.     الخبر الیقین فی رجوع السبایا لزیارة الاربعین: تاریخیا و فقهیا.
حسن البدوی، بیروت، دار الولاء، ۲۰۱۳م.، ۲۹۵ص. 

۲۰.     خطوات المتقین فی ثمار زیارة الاربعین. 
هادی الشیخ طه، کربلا، العتبة العباسیة المقدسة، ۱۴۳۱ق.، ۳۰ص. 

۲۱.     درسنامه اربعین.
مجید جعفر‌پور، قم، بیت‌الاحزان‏‫، ۱۳۹۰، ۲۵۶ص. 

۲۲.     دیوان اربعین الامام‌الحسین(علیه السلام).
ام‌سرور، قم، انتشارات حضرت عباس علیه‌السلام‏‫، ۱۴۳۲ ق. ‏‫= ۱۳۹۰، ۲۰۰ص. 

۲۳.     راز ب‍ک‍اء: م‍ص‍ائ‍ب‌ ح‍ض‍رت‌ زی‍ن‍ب‌(علیها السلام)از واق‍ع‍ه‌ ک‍رب‍لا ت‍ا ارب‍ع‍ی‍ن‌. 
م‍ق‍ص‍ود ب‍اق‍ری‌، ت‍ب‍ری‍ز، س‍الار، ۱۳۷۹، ۲۲۴ص. 

۲۴.     رسم دلدادگی: روایتی ادبی از اربعین حسینی از نگاه جابرابن عبدالله انصاری. 
علیرضا مرتضوی، تهران، ستاد عالی هماهنگی و نظارت بر کانونهای فرهنگی و هنری مساجد، ‏‫۱۳۹۰، ۴۰ص. 

۲۵.     ریاض ‌العارفین فی زیارة ‌الاربعین.
عادل علوی، قم، موسسه اسلامی تبلیغ و ارشاد‏‫، ۱۴۳۱ق. ‏‫= ۱۳۸۹. ، ۱۵۰ص. 

۲۶.     زی‍ارت‌ ارب‍ع‍ی‍ن‌: آی‍ن‍ه‌ ع‍رف‍ان‌ و آی‍ت‌ ای‍م‍ان‌.
ب‍ا ت‍ب‍ی‍ان‍ی‌ از م‍ح‍م‍دح‍س‍ن‌ اح‍م‍دی‌ ف‍ق‍ی‍ه‌، ق‍م‌، دار ال‍ت‍ف‍س‍ی‍ر، ۱۴۲۳ق‌. / ۱۳۸۱؛ قم، آیات بینات‏‫، ۱۴۳۰ق، ۴۸ص. 

۲۷.     زیارة الاربعین: دراسة موضوعیة فی اثبات مشروعیت‌ها. 
کمال زهر، بیروت، امجاد، ۱۴۲۲ق.، ۷۰ص. 

۲۸.     زیارت در اربعین: فضیلت زیارت اربعین حسینی در کربلا. 
محمدعلی نورانی‌یگانه‌قمی، قم، اثر قلم‏‫، ۱۳۹۲، ۸۷ص. 

۲۹.     زی‍ن‍ب‌(علیها السلام)در ح‍س‍اس‌ ت‍ری‍ن‌ و درخ‍ش‍ان‍ت‍ری‍ن‌ دوران‌ زن‍دگ‍ی‌ خ‍ود ی‍ع‍ن‍ی‌: از ع‍اش‍ورا ت‍ا ارب‍ع‍ی‍ن‌. 
ب‍درال‍دی‍ن‌ ن‍ص‍ی‍ری‌، ب‍ه‌ک‍وش‍ش‌ اس‍دال‍ل‍ه‌ م‍رادی‌ ب‍روج‍ردی‌، ک‍اش‍ان‌، ح‍س‍ی‍ن‍ی‍ه‌ آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌ ام‍ام‍ت‌ ک‍اش‍ان‍ی‌، م‍ج‍م‍ع‌ م‍ت‍وس‍ل‍ی‍ن‌ ب‍ه‌ آل‌ م‍ح‍م‍د (ص‌)، ۱۳۸۳، ۳۴۹ص. 

۳۰.     سریر اشک: ماتم‌نامه حسینی از محرم تا اربعین.
به کوشش محمد (عارف) موسوی‌نژاد، با مقدمه‌ای از صادق حسینی‌اشکوری، قم، مجمع ذخائر اسلامی‏‫، ۱۳۸۷‏‫=۱۴۳۰ ھ. ق، ۱۸۲ص. 

۳۱.     شرح زیاة الاربعین للامام الحسین(علیها السلام). 
السید حسون البطاط، بیروت، الفیحاء؛ ۲۰۱۳م. 

۳۲.     شرح زیارت اربعین سالار شهیدان همراه با: زیارت عاشورا، دعای توسل، دعای عهد و دعای فرج.
ید الله زمانی گندمانی، قم، چلچراغ، ۱۳۹۰، ۱۲۸ص. 

۳۳.     شعر اربعین. 
دفتر تحقیق و پژوهش بنیاد شهید انقلاب اسلامی، زیر نظر نصرالله مردانی، ‌ تهران، ‌شاهد، ۱۳۷۷، ۱۶۴ص. 

۳۴.     ص‍ف‍ری‍ه‌ از روز ارب‍ع‍ی‍ن‌ ت‍ا آخ‍ر م‍اه‌ ص‍ف‍ر.
ع‍ل‍ی‌ ف‍ل‍س‍ف‍ی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌؛ م‍ص‍ح‍ح‌ ج‍واد ارت‍ش‍داد، م‍ش‍ه‍د، ج‍ع‍ف‍ری‌، ۱۴۰۶ق‌. = ۱۳۶۴، ۳ جلد. 

۳۵.     الفلسفة ‌زیارة ‌الاربعین ‌: یتناول هذا الکراس ‌العناوین‌ التالیة: ۱- البعد‌العقائدی والفکر لزیارةالعتبات‌المقدسة. 
عدنان ساعدی، قم، بزم قلم‏‫، ۱۳۹۲، ۴۸ص. 

۳۶.     الکاظمیة المقدسة و احیاء ذکری اربعینیة الامام الحسین(علیه السلام)لعامی ه۱۴۳۰ - ه۱۴۳۱.

کاظمین، العتبة الکاظمیة المقدسة، ۱۴۳۱ق.، ۷۹ص. 

۳۷.     الگوهای آسمانی «فاطمه و اربعین حسینی»: مجموعه سخنرانی‌های خطیب توانا حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سید محمدتقی حشمت‌الواعظین‌طباطبائی‌قمی.
علی تقدیری، قطب‌الدین‌محمد رستگار، تهران، قطب‌الدین‌محمد رستگار‏‫، ۱۳۸۹، ۲۲۴ص. 

۳۸.     مجالس الاربعین فی مصیبة راس الحسین(علیه السلام).
نورالله ذاکر قاضی عسگر، اصفهان، بی‌نا، ۱۳۸۳ق.، ۱۳۹ص. 

۳۹.     مجلة صدی الاربعین.
مجموعة مؤلفین، کربلا، العتبة العباسیة المقدسة، قسم الشؤون الفکریة والثقافیة، ۱۴۳۴ق. 

۴۰.     مجموعه مقالات در زمینه عاشورا، اربعین و نوروز.
محمدفاضل استرآبادی، قم، انتشارات شیعه‌شناسی‏‫، ۱۳۹۲.

۴۱.     مرثیه‌نامه: اربعین و ورود به مدینه محرم و صفر ۱۳۸۸. 
مجید عیوضی، تهران، آرام دل، صیام‏‫، ۱۳۸۸، ۴۸ص. 

۴۲.     مسیر السبایا ویوم الاربعین ویلیه اربعین الحسین فی الادب القریض والشعبی. 
م‍ح‍م‍ود ال‍ش‍ری‍ف‍ی‌، قم، ال‍ش‍ری‍ف‌ ال‍رض‍ی‌، ۱۳۷۳، ۶۴ص.؛ قم، باقیات، مکتبه فدک‏‫، ۱۴۲۸ق.، ۱۷۶ص. 

۴۳.     مسیرة الاربعین الحسینیة.
علی حسین الخباز، کربلاء المقدسة، العتبة العباسیة المقدسة - قسم الشؤون الفکریة، ۲۰۱۲م. 

۴۴.     المسیرة الملیونیة فی زیارة الاربعین.
عبد مناف عبد محمود الخفاجی، بابل، دار الصادق، ۲۰۱۴م.، ۱۲۳ص. 

۴۵.     ال‍م‍ش‍ی‌ ال‍ی‌ الام‍ام‌ ال‍ح‍س‍ی‍ن‌(علیه السلام). 
م‍ح‍م‍ود ال‍غ‍ری‍ف‍ی‌ ال‍ب‍ح‍ران‍ی‌، ق‍م‌، دارال‍ص‍دی‍ق‍ه‌ ال‍ش‍ه‍ی‍ده‌، س‍م‍اح‍ه‌ ال‍م‍رج‍ع‌ آی‍ه‌ ال‍ل‍ه‌ ال‍ع‍ظم‍ی‌ ال‍م‍ی‍رزا ج‍واد ال‍ت‍ب‍ری‍زی‌، ۱۴۲۵ق‌.، ۳۲ص. 

۴۶.     مصائب الحسین(علیه السلام)یوم الاربعین.
 الملایة معصومة حبیب الجریدان، بی جا، بی نا.

۴۷.     م‍ص‍ائ‍ب‌ ح‍ض‍رت‌ زی‍ن‍ب‌(علیها السلام)، از واق‍ع‍ه‌ ک‍رب‍لا ت‍ا ارب‍ع‍ی‍ن‌. 
م‍ق‍ص‍ود ب‍اق‍ری‌، ت‍ب‍ری‍ز، س‍الار، ۱۳۷۹، ۱۷۰ص. 

۴۸.     من آداب زیارة الاربعین.

الشیخ مهدی تاج الدین، کربلاء المقدسة، مکتبة العلامة ابن فهد الحلی. ۲۰۱۳م. 

۴۹.     نخستین اربعین در کربلا.
آیه الله قاضی طباطبایی. مقدمه آیه الله جعفر سبحانی، تلخیص و نگارش مهدی شمس الدین، تهران، شورای سیاسیتگذاری ائمه جمعه، ۱۳۷۵، ۷۱ص. 

۵۰.     النور المبین فی شرح زیاره‌الاربعین. 
مهدی تاج‌الدین، قم، دارالانصار‏‫، ۱۴۲۶ق. ‏‫، ۲۴۸ص. 

۵۱.     ه‍م‍راه‌ ب‍ا آل‌ع‍ل‍ی‌(علیه السلام)(از ع‍اش‍ورا ت‍ا ارب‍ع‍ی‍ن‌).
ح‍ش‍م‍ت‌ال‍ل‍ه‌ ق‍ن‍ب‍ری‌ ه‍م‍دان‍ی، [ب‍رای‌] س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، س‍ت‍اد ب‍رگ‍زاری‌ ب‍رن‍ام‍ه‌ه‍ای‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ - ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ی‌ س‍ال‌ ح‍ض‍رت‌ ام‍ی‍رال‍م‍وم‍ن‍ی‍ن‌ ع‍ل‍ی‌ (ع‌)، ت‍ه‍ران‌، ام‍ی‍رک‍ب‍ی‍ر، ۱۳۷۹، ۱۴۵ص. 

۵۲.     یا اهل‌العالم: پیاده‌روی میلیونی اربعین حسینی از دریچه دوربین.
عکس سیداحسان باقری، علی حیاتی؛ گردآوری و بازنویسی متن محمد کرم‌زاده.، تهران، بیان معنوی‏‫، ۱۳۹۱، ۱۰۸ص. 

۵۳.     یوم الاربعین عند الحسین(علیه السلام).
عبدالرزاق الموسوی المقرم، نجف، مطبعة القضاء، ۱۳۷۷ق.، ۴۰ص.

ب- مقالات
۵۴.   «إحیاء الإسلام بإحیاء قضّیة الوحدة».

حسن یحیی، صدی الاربعین (کربلا، العتبة العباسیة المقدسة، قسم الشؤون الفکریة والثقافیة، ۱۴۳۴ق.)، ص ۹-۱۲. 

۵۵.  «إحیاء أمر أهل البیت(علیها السلام)وتعظیم الشعائر الحسینیة».

السید أحمد الحسینی، صدی الاربعین (کربلا، العتبة العباسیة المقدسة، قسم الشؤون الفکریة والثقافیة، ۱۴۳۴ق.)، ص ۱۵-۲۳. 

۵۶.  «اربعین».

دائرة المعارف تشیع، جلد ۱، ص ۸۴. 

۵۷. «اربعین امام حسین(علیه السلام)».

حسین ظفری‌نژاد، ماهنامه پرسمان، ش ۱۰۸، دی ۱۳۹۰، ص ۱۷-۱۸. 

۵۸.  «اربعین ابوالشهداء علیه آلاف التحیة و الثناء».

نصرت الله نوریانی، آیین اسلام، ش ۲۵۱، ۱۸ آذر ۱۳۲۸، ص ۱-۲. 

۵۹. «اربعین از دیدگاه رهبر».

ماهنامه سرباز، ش۲۰۸، دی ۱۳۹۲، ص ۲۴. 

۶۰. «اربعین امام حسین(علیه السلام):یک گزارش اجمالی.».

 رسول جعفریان، مقالات تاریخی، ص ۱۷۱-۱۷۸. 

۶۱. «اربعین تداوم قیام حسینی».

پیام انقلاب، ش ۹۶، آبان ۶۲، ص ۴-۷. 

۶۲.  «اربعین حسین بن علی (چهلمین روز پیکار سپاه حق با لشگر کفر و ننگ)».

دانشوران، ش ۳، تیر ۱۳۴۳، ص ۷-۱۰. 

۶۳.  «اربعین حسینی و روز زیارتی حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)».

محمود سوری، گلبرگ معرفت، ش ۷۳، فروردین ۱۳۸۵، ص ۳۶-۴۰. 

۶۴. «اربعین حسینی».

سیدرضا طاهری، اشارات، ش ۱۴۹، زمستان ۱۳۹۱، ص ۴۹-۶۶. 

۶۵.  «اربعین حسینی».

طه تهامی، پیام زن، ش ۲۳۸، دی ۱۳۹۰، ص ۳۰-۳۵. 

۶۶.  «اربعین حسینی».

محمدابراهیم محمدی، فرهنگ کوثر، ش ۶۴، زمستان ۱۳۸۴، ص ۲۹-۳۵. 

۶۷.  «اربعین حسینی؛ درس‏‌ها و پیام‏‌ها».

پیام انقلاب، ش ۳۱، بهمن ۱۳۸۸، ص ۲. 

۶۸.  «اربعین سید الشهدا(علیه السلام)».

نصرت‏الله نوریانی، آیین اسلام، ش ۲۷۱، آذر ۱۳۲۸، ص ۱-۲. 

۶۹.  «اربعین نور: اربعین حسینی».

گلبرگ معرفت، ش ۶۱، فروردین ۱۳۸۴، ص ۴۹-۵۳. 

۷۰.  «اربعین و بازگشت کاروان حسینی به کربلا».

حسین تربتی، مبلغان، ش ۱۷۲، آذر و دی ۱۳۹۲، ص ۲۸-۳۵. 

۷۱.  «اربعین، بلوغ عاشورا».

محمدرضا سنگری، رشد معلم، ش ۱۰۲، تابستان ۱۳۷۳، ص ۴۴-۴۵. 

۷۲. «اربعین، تداوم عاشورا».

جواد محدثی، پیام زن، ش۲۰۳، بهمن ۱۳۸۷، ص ۱۴-۱۵. 

۷۳.  «اربعین، روزی که سرهای مجلسیان درباری فرو افتاد».

نشریه صف، ش ۲۵، دی ۱۳۶۰، ص ۱۰-۱۱. 

۷۴. «اربعین، نگاهی به نقش تاریخ ساز امام سجاد(علیه السلام)بعد از فاجعه کربلا».

نشریه جهاد، ش ۵۹، آذر ۱۳۶۲، ص ۳۲-۳۳. 

۷۵.  «اربعینیة الامام الحسین(علیه السلام)فی وجدان الاسلام».

عدنان عبدالنبی البلداوی، صدی الاربعین (کربلا، العتبة العباسیة المقدسة، قسم الشؤون الفکریة والثقافیة، ۱۴۳۴ق.)، ص ۲۵-۳۲. 

۷۶. «اسرار اربعین در تاریخ خلقت».

دیدار آشنا، ش ۱۳۵، دی ۱۳۹۰، ص ۱۲-۱۴. 

۷۷. «اگر اربعین نبود عاشورا گم می‌شد: مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین ارفع».

پاسدار اسلام، ش ۳۶۱، دی ۱۳۹۰، ص ۱۶-۱۹. 

۷۸.  «با اربعین حسینی».

دوماهنامه نیم رخ، ش ۲۶، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۵ ص ۳۸-۳۹. 

۷۹. «با کاروان اربعین».

پگاه حوزه، ش ۳۱۸، دی ۱۳۹۰، ص ۳۶-۳۷. 

۸۰. «پژوهشی در اربعین حسینی(علیه السلام)».

محسن رنجبر، تاریخ در آیینه پژوهش، ش ۵، بهار ۱۳۸۴، ص ۱۵۷-۱۹۲. 

۸۱. «پیام آوران عاشورا (بمناسبت اربعین حسینی)».

نشریه جهاد، ش ۴۳، آذر ۱۳۶۱، ص ۱۸-۲۲. 

۸۲. «پیام اربعین در زیارت اربعین».

عبدالکریم پاک نیا تبریزی، مبلغان، ش ۱۲۴، دی و بهمن ۱۳۸۸، ص ۱۴-۲۵. 

۸۳.  «پیام اربعین در زیارت اربعین».

عبدالکریم پاک نیا تبریزی، مبلغان، ش ۱۲۴، بهمن ۱۳۸۸، ص ۱۴-۲۵. 

۸۴. «تاملی پیرامون اربعین».

احسانی، آفاق مهر، ش ۴۸، دی - اسفند ۱۳۹۰، ص ۱۱۸-۱۱۹. 

۸۵.  «التأیید الإلهی لزیارة الاربعین».

الشیخ مکی فاضل، صدی الاربعین (کربلا، العتبة العباسیة المقدسة، قسم الشؤون الفکریة والثقافیة، ۱۴۳۴ق.)، ص ۳۳-۴۲. 

۸۶.  «تحقیق درباره اولین اربعین».

سیدمحمدعلی قاضی طباطبائی، موعود، ش ۸، خرداد و تیر ۱۳۷۷، ص ۲۴-۲۷. 

۸۷.  «تحقیقی درباره اربعین حسینی».

محمدتقی سبحانی نیا، تاریخ در آیینه پژوهش، ش ۶، تابستان ۱۳۸۴، ص ۱۴۷-۱۸۲. 

۸۸. «تحلیل مبنای تاریخی اربعین حسینی».

محمد فاضل، رواق اندیشه، ش ۱، خرداد و تیر ۱۳۸۰، ص ۵-۳۲. 

۸۹. «جلوه‌های حماسیه سیاسی در زیارت اربعین».

علی حائری مجد، اشارات، ش ۱۵۳، زمستان ۱۳۹۲، ‌ص ۳۸-۳۹. 

۹۰. «چگونگی پیدایش و برپایی مراسم اربعین حسینی در زنگبار».

یاسر کنعانی، اخبار شیعیان، ش۶۳، بهمن ۱۳۸۹، ص ۳۶. 

۹۱. «در اربعین چه گذشت».

گلستان قرآن، ش ۶۳، اردیبهشت ۱۳۸۰، ص ۲۷. 

۹۲.  «درس اربعین».

معارف، ش ۱۰۰، آذر و دی ۱۳۹۲، ص ۲۲. 

۹۳.  «زیارة الأربعین من علامات المؤمن».

کاظم البهادلی، الفرات، ش ۱۱، صفر ۱۴۲۳ق. 

۹۴.  «زیـارة الأربعین هکذا تحدث عن‌ها المعصومون... و التزم الحسینیون».

تحقیق احمد الحسینی، شعائر، ش ۹، صفر ۱۴۳۲ق.، ص ۸-۱۲. 

۹۵. «زیارة الأربعین، نبض وحدة الأمّة والُستضعفین».

حسین کورانی، شعائر، ش ۴۶. ربیع الول ۱۴۳۵ق.، ص ۶-۷. 

۹۶. «زیارت: نهضت پیاده روی اربعین».

جواد محدثی، پیام انقلاب، ش ۱۵۸، اسفند ۱۳۶۴، ص ۶۲-۶۵. 

۹۷. «سر قداست اربعین حسینی».

محمد فاضل‏ استرآبادی، اخبار شیعیان، ‌ش ۱۷، فروردین ۱۳۸۶، ص ۴۰-۴۱. 

۹۸. «سفر عشق: روایت از پیاده روی اربعین از نجف تا کربلا».

سید محمدجعفر محمودی، آفاق مهر، ش ۵۴، آذر و دی ۱۳۹۲ ص ۶-۱۳. 

۹۹. «سلام بر کسی که زخم‌هایش التیام یافت».

رقیه ندیری، اشارات، ش ۱۵۳، زمستان ۱۳۹۲، ‌ص ۲۴-۳۲. 

۱۰۰.  «سلام برتو که وارث تمام انبیایی: نگاهی به زیارت مهم اربعین که خواندنش یکی از نشانه‌های ایمان است».

فاطمه مرشدی، خیمه، شماره ۸۳، دی ۱۳۹۰ ص ۹۰-۹۱. 

۱۰۱. «شیعیان زنگبار و مراسم اربعین».

وقف میراث جاویدان، ش ۳۹-۴۰، پاییز و زمستان ۱۳۸۱، ص ۹۱-۹۳. 

۱۰۲. «عاشورا در زیارت اربعین».

نصرالله شریفی، مجموعه عاشورا، ص ۲۰۱-۲۱۱. 

۱۰۳. «فی اربعین الامام الحسین(علیه السلام)».

سلمان‌هادی آل‌طعمه، المنبر الحسینی، ش ۲۱-۲۲، ربیع الاول ۱۴۲۸ق.، ص ۲۳۸-۲۴۰. 

۱۰۴. «مراسم الاربعین فی البحرین».

مجلة شعائر، ش ۴۵، صفر ۱۴۳۵ق. 

۱۰۵.  «مطاف دل‌ها (به مناسبت اربعین حسین)».

مهدی پیشوایی، درسهایی از مکتب اسلام، سال ۴۹، ش ۱۱، دی ۱۳۸۸، ص ۵-۸. 

۱۰۶. «معراج انسان‌ها در پیاده روی اربعین».

عبدالکریم پاک نیا تبریزی، مبلغان، ش ۱۷۲، آذر و دی ۱۳۹۲، ص ۷۴-۸۲. 

۱۰۷. «نگاهی به آموزه‌های دعای اربعین».

سیدرضا طاهری، اشارات، ش ۸، زمستان ۱۳۹۱، ص ۵۱-۶۲. 

۱۰۸. «نگاهی به زیارت اربعین سالار شهیدان (مبتنی بر آثار و اندیشه‌های حکیم الهی آیت الله جوادی آملی)».

حسین محمودی، اشارات، ش ۴، زمستان ۱۳۹۰، ص ۴۷-۵۷. 

۱۰۹. «نگاهی به کتاب «تحقیق درباره روز اربعین حضرت سید الشهدا(علیه السلام)»».

کیهان فرهنگی، ش ۸، آبان ۱۳۶۳، ص ۴۳. 

۱۱۰.  «نوح السبایا والصحابة یوم الاربعین».

السید صالح الشهرستانی، صدی الاربعین (کربلا، العتبة العباسیة المقدسة، قسم الشؤون الفکریة والثقافیة، ۱۴۳۴ق.)، ص ۱۴۷-۱۵۲. 

۱۱۱. «ویژگیهای امام حسین(علیه السلام)در زیارت اربعین».

عبدالکریم پاک نیا تبریزی، مبلغان، ش ۱۴۸، بهمن ۱۳۹۰، ص ۱۱۴-۱۲۵. 

ج- پایان نامه
۱۱۲.  ارایه ساختار مناسب مستند دینی - آیینی با مطالعه موردی اربعین حسینی در عراق.

حسن امامی، پایان نامه کار‌شناسی ارشد، به راهنمایی علی اصغر غلامرضایی و مشاوره محمود اربابی، دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲.
فرهنگ زیارت، ‌شماره ۱۹-۲۰، تابستان و پاییز ۱۳۹۳، صص ۴۱۹-۴۲۸

 

عطیه دومین زائر اربعین

عطیه عوفی به همراه جابر، نخستین زائران امام حسین (ع) در بیستم صفر سال 61 هجری، همزمان با اربعین شهیدان کربلا هستند و نام این دو همواره همراه با زیارت اربعین برده می شود.

---

عطیه از تابعان و شیعیان برجسته امیرالمومنین (ع) و یکی از رجال علم و حدیث و تفسیر قرآن بود. او که شاگرد جابر بن عبدالله انصاری، صحابی بزرگ رسول خداست، علاوه بر حدیث غدیر، حدیث زیارت اربعین را نیز از استادش نقل کرده است.

این مقاله پس از بیان شرح حال عطیه عوفی، معرفی خاندان و جایگاه علمی او به تبیین اندیشه ها و فعالیت های سیاسی او پرداخته و در پایان حدیث غدیر و حدیث اربعین را از این نخستین زائر سید الشهدا (ع) نقل کرده است.

این مقاله در شماره ۱۹ و ۲۰ فصلنامه «فرهنگ زیارت» ویژه اربعین منتشر شده است.

اینجا

رونمایی کتاب «روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه»

به کوشش پژوهشگر بوشهری عبدالکریم مشایخی؛

کتاب «روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه» رونمایی شد

 

گروه اندیشه: کتاب «روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه» که به کوشش پژوهشگر بوشهری، عبدالکریم مشایخی در هشت فصل به نهضت مشروطه در بوشهر و نقش روحانیون از جمله سیدجمال‌الدین اسدآبادی در این نهضت پرداخته است، طی آئینی رونمایی و وارد بازار نشر شد.

 

---

 

به گزارش خبرنگار خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از بوشهر، کتاب «روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه» شامل هشت فصل است که در فصل اول به بررسی اوضاع جغرافیایی و تحولات سیاسی ـ جمعیتی و اقتصادی بوشهر در دوره‌های افشاریه، زندیه و قاجاریه پرداخته و اوضاع سیاسی ـ اداری بوشهر که متأثر از تحولات سیاسی ایالت فارس است را مورد بررسی و کنکاش قرار داده است.

فصل دوم، به بررسی زمینه‌های فرهنگی مشروطیت بوشهر اختصاص یافته است. حضور سیدجمال‌الدین اسدآبادی در بوشهر و آموزه‌های نوین فرهنگی او به رجال و شخصیت‌های بوشهری و نقش او در بنیان‌گذاری مدرسه سعادت مظفری که مادر مدارس جنوب ایران به شمار می‌رود و همچنین، پیشگامی بندر بوشهر در عرصه چاپ و چاپخانه و انتشار روزنامه‌های ترقی‌خواهی چون مظفری، اصلاح و جنوب در بوشهر که مبلّغان اندیشه مشروطه‌خواهی و حکومت پارلمانی در ایران بودند، مباحث اصلی این فصل را تشکیل می‌دهد.

فصل سوم با عنوان «فارس در آستانه انقلاب مشروطیت» به بررسی جنبش ضد استبدادی مردم شیراز علیه حکمرانی شعاع‌السلطنه و تحولات آن منطقه همزمان با شروع حوادث مشروطیت در تهران پرداخته است.

فصل چهارم به بررسی روند شکل‌گیری جنبش مشروطت در بندر بوشهر و چگونگی تشکیل انجمن ولایتی و تلاش برای اعزام اولین نماینده مردم به مجلس شورای ملی اختصاص یافته است. همچنین، مخالفت مردم بوشهر با سیاست‌های خودکامه محمدعلی‌شاه قاجار و تأسیس نهاد‌های سیاسی ـ اجتماعی برای حفظ دستاوردهای انقلاب مشروطیت از دیگر مباحث این فصل است. در خاتمه تلاش شده رساله‌های برخی از علما و روحانیون بوشهر که در دفاع از مبانی تئوریک مشروطیت نوشته شده‌اند، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

فصل پنجم، به وقایع دوران استبداد صغیر در تهران و تبریز اختصاص یافته است. مخالفت محمدعلی شاه با مشروطه‌خواهان و به توپ بستن مجلس و عکس‌العمل علمای نجف و با حمایت‌های خادم دین اسلام شیخ عباس شیخیانی علیه حکومت خودکامه شاه قاجار، همچنین، قیام مردم تبریز و تلاش محمدعلی شاه برای سرکوب آنان و مداخله روس‌ها در تبریز مباحث اصلی این فصل را تشکیل می‌دهد.

هدف اصلی از ارائه این فصل بررسی مقایسه‌ای مشابهت‌های موجود بین جنبش مردم تبریز و مردم بوشهر است که چگونه روس‌ها در تبریز و انگلیسی‌ها در بوشهر به بهانه حمایت از اتباع خود در تبریز و بوشهر مداخله نظامی کردند و اینکه چگونه جان‌فشانی و مقاومت دلیرمردانی چون ستارخان و باقرخان در برابر نیروهای استبداد زمینه‌ساز مقاومت و جان‌فشانی مردم بوشهر در دفاع از آرمان‌های مشروطیت شد.

فصل ششم، به قیام فارس و لارستان و تأثیر آن در خیزش مردم بوشهر علیه حکومت استبداد و کارگزاران او در بوشهر اختصاص یافته است. بررسی علل و عوامل قیام سیدمرتضی اهرمی و آسیب‌شناسی شکست قیام او که مدت دو ماه به طول انجامید، مباحث اصلی فصل هفتم را تشکیل می‌دهد.

در فصل پایانی حمایت آخوند خراسانی از سیدمرتضی اهرمی و تلاش این روحانی جلیل‌القدر برای بازگشت رهبر مشروطه‌خواهان بوشهر از نجف به بوشهر پس از دو سال تبعید و اسناد و مکاتبات موجود در این رابطه مورد تبیین قرار گرفته است.

یادآور می‌شود، کتاب «روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه» به قلم و کوشش پژوهشگر بوشهری عبدالکریم مشایخی با شمارگان 500 نسخه، 344 صفحه و قیمت 20 هزار تومان به همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر و در هفته گذشته از کتاب «مدرسه سعادت مظفری بوشهر» این استاد تاریخ، رونمایی شد.

آرشیو کتابخانه، موزه و مرکز اسناد در ایکنا

• بینامتنی در شعر شهریار «نقد و تحلیل برخی از مضامین مشترک فارسی و عربی در اشعار شهریار»/ وحید سبزیان‌پور، پیمان صالحی
• العلامة الحسینی الاشکوری وتحقیق التراث/ کامل سلمان الجبوری
• پاره‌های اسلام‌شناسی (2)/ محمدحسین رفیعی
• تکرار عناوین در کتاب الذریعة؛ ایرادی ناروا بر الذریعه/ محمد کاظم رحمتی
• افول شمس تبریزی/ محمدعلی اسلامی ندوشن
• دانشمندی و روشنفکری/ رضا داوری اردکانی
• یک قصیدۀ تازه از عنصری/ علی اشرف صادقی
• سکوت سعدی/ سیروس شمیسا
• ضیاء القلوب/ محمدرضا زادهوش
• زندگی، تحصیل، تحقیق/ مصاحبه با استاد سید احمد اشکوری
• معلومات عن الفقیه الإمامی صفی الدین محمد بن معد الموسوی/ احمد خامه‌یار
• مقامات ابوعلی قومسانی/ محمدرضا شفیعی کدکنی
• گنجینه ای پژوهشی ناشناخته در کربلا (معرفی، نقد و بررسی دلیل الاطاریح الجامعیة)/ عبدالحسین طالعی
• بنیاد حفظ آثار بزرگان/ حسین مسرت
• یک عالم شیعی از قرن هشتم و نکاتی دربارۀ شرح حال او/ محمدکاظم رحمتی
• نیم قرن آشنایی/ محمد سمامی حائری
• انس المهج و جغرافیای اقالیم هفتگانه/ جواد صفی نژاد
• تحلیل وضعیت دیجیتال‌سازی منابع شنیداری در آرشیوهای سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با استاندارد یاسا مطالعه موردی: شهر تهران/ نجلا حریری، حسنیه سادات میرغفوری
• بازتاب و پیامدهای خارجی جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی/ حسـن زندیـه، علـی قنـواتی
• اصحاب فرمان نویسی در عهد قاجاریه/ علی سام
• بُرده و قضیب پیغمبراکرم(ص)/ دکتر احمد مهدوی دامغانی
• ارکان شاهنامه نگاری در کتابخانه‌های شاهی/ محمدمهدی هراتی
• مقدمه کلیله و دمنه و باب برزویه طبیب دریچه­ ای بر فرهنگ و تربیت در ایران باستان/ وحید سبزیان پور، امیر اصلان حسن زاده
• نگاهی به سیر مهدی پژوهی: از نقل روایات تا گفتمان مهدویت/ امیرحسین شرافت
• بررسی امامت حضرت مهدی عجل لله تعالی فرجه الشریف در خردسالی/ محمد محمدی اشتهاردی
• مراسلات محمّد حسین شعاع الملک شیرازی با ملک الشعرای بهار/ علی حیدری یساولی
• کسی به فکر نسخه‌ها نیست/ حسین مسرت
• امام زمان (ع) در کلمات و دعاهای امام سجاد (ع)/ سید جواد حسینی
• ذیلی بر تصحیح دیوان مسعود سعد سلمان/ محمد مهیار
• تصویرگری آیات قرآن در نگاره‌های بهشتی و دوزخی (معراج نامۀ تیموری)/ مرضیه پیراوی ونک، محبوبه نیکونژاد
• شناسایی منشأ نسخ خطی خزانه عامره با استفاده از افزوده ها و کاسته های آزاد بلگرامی/ هومن یوسف دهی
• الرحلة المکیّة [1120 ـ 1122 الهجریة النبویة] نویسنده: سیّد مرتضی بن علیّ بن علوان الشامی؛ تصحیح الشیخ حسین الواثقی
• مرآت المذاهب/ اسرار علیشاه تبریزی
• شیعه پژوهی در چین/ پروفسور لیو جیا فونگ؛ سید جلال امام
• روش نقد علمی تاریخ در قرن پنجم هجری (مورد ابن حزم اندلسی)
• امام خمینی رهبر بی‌بدیل انقلاب اسلامی/ رحیم نیکبخت
• مقایسه­ حکمت­های بزرگمهر در شاهنامه و منابع عربی/ وحید سبزیان پور
• بخشی از کتاب خمینی احیاگر اسلام/ نویسنده ویلیام کاروشه؛ ترجمه و ویرایش یاسر کنعانی
• ذیلی بر فرهنگ اشارات/ سهیل یاری گل دره
• برگ‌هایی از ادبیات فارسی‌‌ هود در کتاب‌خانه مسجد اعظم قم/ حیدر عیوضی (عماد)
• تحلیل تاریخی - تحلیل پدیدارشناختی/ سید محمد عمادی حائری
• خانقاه/ محمدرضا عدلی
• حکمة الاشراق/ صادق سجادی
• بازیابی ایران باستان از میان سفرنامه‌‌ها/ احسان شواربی مقدم
• مسمط یا تسمیط و شعر مسجع/ میثم حاجی پور
• رد پای یک اندیشه ایرانی در اشعار ناصر خسرو و ادب عربی (برتری تدبیر بر شجاعت)/ وحید سبزیان پور
• شروح چهارگانه ابن ابی جمهور بر «الباب الحادی عشر»/ رضا یحیی پور فارمد
• بیان الأدعیاء/ عبد الله بن محمد ابن کتیله حسینی (اواخر قرن هشتم هجری)؛ تصحیح موری موتو
• نامنامه زیدیان ایرانی/ حسن انصاری
• مروری بر نرم افزارهای سرقت ادبی/ شیما مرادی، رقیه قربانی پوساری

تصاویر دومین بزرگداشت سردار سرافراز شعر انقلابی و آیینی کشور/ بوشهر

 دومین بزرگداشت سردار سرافراز شعر انقلابی و آیینی کشور/ بوشهر

سرویس عکس بوشهر: مراسم بزرگداشت دومین سالگرد «استاد خلیل عمرانی»‌ شاعر انقلابی و آیینی با حضور رئیس سازمان بسیج هنرمندان کشور و مسئولانی لشکری و کشوری استانی در مجتمع فرهنگی - هنری ۹ دی این شهر برگزار شد.

---

قنادیان:

اشعار عاشورایی همانند احادیث ناب اسلامی است

گروه هنر: رئیس سازمان بسیج هنرمندان کشور در مراسم بزرگداشت دومین سالگرد «استاد خلیل عمرانی»‌ عنوان کرد: اشعار عاشورایی شاعران آئینی همانند حدیث معارفی و اسلامی است.

---

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از بوشهر، مراسم بزرگداشت دومین سالگرد «استاد خلیل عمرانی»‌ سردار سرافراز شعر انقلابی و آیینی کشور 19 آذرماه با تلاوت قرآن کریم در مجتمع فرهنگی - هنری 9 دی این شهر آغاز شد و در ابتدای این آئین، تعدادی از شعرای استان بوشهر به ارائه آثار خود برای گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم عمرانی پرداختند.

نصرالله شفیعی، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان بوشهر و دبیر مراسم بزرگداشت دومین سالگرد درگذشت خلیل عمرانی ظهر چهارشنبه در این آئین اظهار کرد: خلیل عمرانی شاعری دلسوز و متعهد برای این نظام و انقلاب بود و عمر خود را در راه خدمت به این نظام و انقلاب سپری کرد و این شاعر انقلابی به آنگونه که شایسته است معرفی نشده است و باید با اجرای طرح‌های مختلف، ایشان را بهتر و بیشتر در جامعه به ویژه برای نسل جوان معرفی کنیم و خلیل عمرانی همواره در خدمت نظام و انقلاب بود و ولایت‌مداری از شاخصه‌های بسیار مهم خلیل عمرانی بود و مسیر حرکت وی بر این مبنا قرار داشت.

رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان بوشهر در ادامه خاطرنشان کرد: ناملایمت‌ها هیچ‌گاه مانع حرکت خلیل عمرانی نشد و تعهد و دلسوزی و احساس مسئولیت از ویژگی‌های مهم خلیل عمرانی بود و آثار گران‌بهایی از مرحوم خلیل عمرانی برای ما به یادگار مانده است که باید در راستای نشر و چاپ آثار وی در سطح ملی و استانی تلاش ویژه‌ای داشته باشیم.

مصطفی سالاری، نماینده عالی دولت در استان بوشهر نیز بیان کرد: گسترش و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در سطح جامعه یکی از موضوعات بسیار مهمی است که به صورت جدی در دستور کار داریم و حضور و مشارکت جدی همه مسئولان در برنامه‌های مربوط به شهدا و ایثارگران ضروری است و باید بحث ایثار و شهادت را هر چه بیشتر با جامعه پیوند بزنیم و شاهد نهادینه شدن ارزش‌های ایثار و شهادت در جامعه باشیم و کنگره بزرگداشت 80 شهید هنرمند موسیقی در استان بوشهر با تلاش سازمان بسیج هنرمندان و سپاه امام صادق(ع) استان بوشهر برگزار می شود که حمایت‌های لازم را برای برگزاری این همایش خواهیم داشت و ستاد اجرایی کنگره شهدای هنرمند با محوریت سپاه امام صادق(ع) تشکیل می شود و همه دستگاه های استان بوشهر برای برگزاری این همایش همکاری لازم را خواهند داشت و مردم استان بوشهر در پاسداشت یاد و نام شهدای عظیم‌الشان همواره پیشتاز بوده اند و روحیه مشارکت در گسترش فرهنگ ایثار و شهادت امری اثربخش است و خروجی بهتری خواهد داشت و مشارکت فعالانه و تاثیرگذار دستگاه‌های اجرایی استان در برگزاری کنگره بزرگداشت 80 شهید هنرمند موسیقی در استان بوشهر الزامی است و امیدواریم شاهد برگزاری با کیفیت این کنگره در استان بوشهر باشیم.

سردار فتح‌الله جمیری، فرمانده سپاه امام صادق(ع) استان بوشهر  در این آئین با بیان اینکه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت از اولویت‌های مسئولان استان بوشهر است، افزود: استاندار بوشهر الحق‌والانصاف در تمام برنامه‌های مرتبط با فرهنگ ایثار و شهادت حضوری ارزشمند و اثربخش داشته است و مصطفی سالاری همواره از برنامه‌های بسیج حمایت دارد و نمونه حضور و حمایت و همراهی استاندار را در رزمایش بزرگ الی بیت‌المقدس که در دلوار برگزار شد دیدیم و امیدواریم شاهد تداوم چنین روندهایی باشیم و مردم استان بوشهر خالصانه در این برنامه‌ها حضور پیدا می‌کنند و مردم استان بوشهر همواره از برگزاری یادواره‌های شهدا استقبال باشکوه و خوبی داشته‌اند و استان بوشهر آمادگی کامل برای برگزاری کنگره شهدای هنرمند رشته موسیقی را دارد و از تمام امکانات و ظرفیت‌ها برای برگزاری مطلوب این کنگره بهره می‌بریم و استان بوشهر در موسیقی آئینی کشور جایگاه ویژه ای دارد و از دلایل انتخاب بوشهر برای برگزاری این کنگره آیینی بودن موسیقی و آمیختگی با فرهنگ مردم است و ستاد اجرایی کنگره شهدای هنرمند به زودی تشکیل می شود و تجلیل از مقام شهدا و تکریم خانواده شهدا باید در دستور کار مسئولان قرار گیرد و امیدواریم با همکاری و مشارکت عمومی شاهد برگزاری با کیفیت این مراسم باشیم.

حسین قنادیان، رئیس سازمان بسیج هنرمندان کشور نیز در این آئین بزرگداشت با اشاره به اینکه شاهد همکاری و همراهی خوبی از سوی مسئولان استان بوشهر به ویژه استاندار به خانواده‌های شهدا و رفع مشکلات و تامین نیازهای آنها هستیم، گفت: کنگره بزرگداشت دو هزار و ۷۰ شهید هنرمند سراسر کشور سال آینده برگزار خواهد شد و هشت کنگره تخصصی در استان‌های مختلف کشور به منظور آماده‌سازی فضا برای برگزاری این کنگره بزرگ برگزار می‌شود و طی ماه‌های اخیر دو کنگره بزرگ شهدای هنرمند در کشور برگزار شده است که می‌توان به کنگره ۴۵۰ شهید تئاتر کشور در اردبیل و کنگره ۱۱۰ هنرمند عکاس شهید در استان یزد اشاره کرد و تاکنون ۸۰ شهید هنرمند رشته موسیقی در کشور شناسایی شده که آثار این شهدا جمع‌آوری و امیدواریم کنگره با کیفیت مطلوبی برگزار شود.

رئیس سازمان بسیج هنرمندان کشور با اشاره به دلایل انتخاب بوشهر برای برگزاری این کنگره اظهار کرد: با توجه به قدمت و سابقه و همچنین با توجه به اینکه موسیقی بوشهر آمیخته با موسیقی آیینی است تصمیم گرفته شد که کنگره شهدای موسیقی در استان بوشهر برگزار شود و برنامه‌ریزی لازم برای برگزاری اردوی راهیان نور دریایی نیز در زمان برگزاری این کنگره انجام شده که موجبات افزایش کیفیت برنامه خواهد شد و هنرمندان استان بوشهر اعلام آمادگی کرده‌اند و سپاه امام صادق(ع) نیز آمادگی کامل دارند و با توجه به اعلام آمادگی کامل استاندار برای همکاری، امیدواریم این کنگره با کیفیت مطلوب برگزار شود و دیدار با خانواده شهدای استان بوشهر، حضور در تعدادی از گلزارهای شهدای استان و برگزاری مراسمات جانبی نیز در این کنگره پیش‌بینی شده است و سازمان بسیج هنرمندان کشور فعالیت چشمگیری در حوزه‌های مختلف دارد و این سازمان در هشت سال فعالیت خود تاکنون ۷۶ هزار نفر در رشته‌ها و گروه‌های مختلف فیلم، نمایش، ادبیات، شعر، هنرهای تجسمی، عکس و موسیقی سازماندهی کرده است.

وی در ادامه با بیان اینکه اشعار حماسی و عاشورایی شاعران آئینی و انقلابی همانند حدیثی ناب اسلامی و معارفی است، اظهار کرد: خلیل عمرانی از شاعران بزرگ کشور در عصر معاصر بود که آثار گرانقدری از این شاعر انقلاب به یادگار مانده است و معرفی هر چه بیشتر استاد خلیل عمرانی ضروری است و خلیل عمرانی باید برای فرزندان این آب و خاک به خوبی معرفی شود تا با این شاعر متعهد و توانمند و انقلابی به خوبی آشنا شوند و مسئولان استان بوشهر باید با ایجاد کنگره دائمی حفظ یاد و خاطره استاد خلیل عمرانی در این زمینه وارد عمل شوند و لازم است که  اشعار خلیل عمرانی در کتاب‌های درسی قرار گیرد.

قنادیان افزود: خلیل عمرانی در کنار شاعر بودن یک معلم دلسوز نیز بود و باید برای چاپ و انشار آثار و اشعار این شاعر بزرگ تلاش جدی صورت بگیرد و خلیل عمرانی همواره تعهد و احساس مسئولیت بالای در قبال جامعه داشت و از ویژگی‌های شخصیتی این شاعر بزرگ می‌توانیم به سادگی، بی پیرایگی، دردمندی و احساس مسئولیت اشاره کنیم و عمرانی را یک بسیجی واقعی است و هر چند برخی افراد نمی‌خواستند عمرانی به قله‌های شعر برسد ولی او بدون اعتنا به این مسائل، در راه خدا کار کرد و آثار بزرگی را تولید کرد.

در پایان مراسم بزرگداشت دومین سالگرد «استاد خلیل عمرانی»‌ از همسر سردار سرافراز شعر انقلابی و آیینی کشور، توسط آیت‌الله صفایی‌بوشهری، نماینده رهبر معظم انقلاب اسلامی در استان و امام جمعه بوشهر تجلیل شد.

یادآور می شود، خلیل عمرانی شاعر، پژوهشگر، کارشناس ارشد ادبیات فارسی متولد 1343 بندر دیر بوشهر است در پست‌های مشاور وزیر آموزش و پرورش، مسئول آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کشور و معاونت فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر فعالیت داشته است و از جمله آثار منتشر شده او می‌توان به«ترنم حضور»،«مروارید فراموش»،«ساعت به وقت شرعی دریا»،«گزینه ادبیات معاصر»،«دلمویه‌های بم»اشاره کرد.

پایگاه خبری تحلیلی راه روز در اربعین حسینی رونمایی شد

پایگاه خبری تحلیلی راه روز به منظور مبارزه سایبری با شبیخون فرهنگی ایادی استکبار و جریان جنایتکار داعش  به آدرس اینترنتی raaherooz.com در روز اربعین حسینی رونمایی شد.

پایگاه خبری تحلیلی راه روز raaherooz.com

برادران رفیق و رقیب؛ محمدمبین و محمدمتین

برادران رفیق و رقیب/ محمدمتین؛ می‌خواهم جراح شوم، محمدمبین؛...

گروه فعالیت‌های قرآنی: محمدمبین و محمدمتین، دوقلوهای حافظ کل قرآن، حفظ قرآن را پا به پای هم انجام داده و این روزها در حال تثبیت محفوظات خود هستند.

---

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) «محمدمبین» و «محمدمتین» 11 ساله، دوقلوهای حافظ کل قرآن هستند که حفظ قرآن را چندماهی است به پایان رسانده‌اند و حالا مشغول تثبیت محفوظات خود هستند؛ در این گزارش با این کودکانی که پس از حفظ قرآن کریم، کم‌کم باید پا به نوجوانی بگذارند و تجربیات بیشتری در حوزه قرآنی کسب کنند، همکلام می‌شویم.
در مراسم تجلیل از 40 حافظ کل قرآن آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) که این اواخر برگزار شد، تنها آقایانی بودند که با عنوان حافظ کل قرآن کریم و البته کوچکترین حافظان قرآن در آن جمع تجلیل شدند؛ تا قبل از اینکه به عنوان دوقلوهای حافظ کل قرآن در آن مراسم فراخوانده شوند و هدایای خود را از مسئولان آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) دریافت کنند هیچ نامی از آنها نبود و کمتر کسی از جامعه قرآنی آنها را می‌شناخت تا اینکه در این مراسم معرفی شده و تشویق‌های زیادی را نیز به سوی خود جلب کردند.

هشت سال بیشتر نداشتند که حفظ کل قرآن را در کلاس‌های مرکز آموزش قرآن آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) آغاز کردند، هرچند که پیش از آن و از چهار سالگی برای آشنایی با قرآن به جامعه‌القرآن رفته بودند و قرآن خواندن را به روش ایما و اشاره یاد گرفته بودند و برخی از آیات موضوعی قرآن را نیز با همین روش حفظ می‌کردند، اما تا قبل از هشت سالگی ورود جدی به حفظ قرآن نداشتند و شاید روزانه فقط یک جمله کوتاه از قرآن را حفظ می‌کردند.
زمانی که مربی محمدمبین و محمدمتین در کلاس‌های جامعه‌القرآن به استعداد این دوقلوها در یادگیری و حفظ قرآن پی برد از مادر و پدر آنها خواست تا فرزندان خود را برای حفظ سریع‌تر قرآن به کلاس‌های حفظ آستان عبدالعظیم الحسنی(ع) ببرند و مادر و پدر متین و مبین هم که حافظ شدن فرزندان خود را از خدا می‌خواستند، دوقلوهای خود را در دارالقرآن حرم ثبت نام کرده و از آن پس، وقت زیادی را صرف آن کردند تا فرزندان حافظ کل قرآن داشته باشند. کلاس‌های جامعه‌القرآن در واقع مقدمه‌ای برای حفظ قرآن از سوی متین و مبین شد.

با کمک‌های مادر و مربیان خوبی که در دارالقرآن حرم حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) داشتند حفظ قرآن را از نیم صفحه در روز آغاز و کم‌کم با یک تا دو صفحه در روز ادامه دادند؛ همزمان با بالا رفتن سطح علمی متین و مبین و حفظ اجزاء بیشتری از قرآن توسط آنها، حمایت مربیان دارالقرآن حرم نیز از آنها بیشتر می‌شد و مربیان حفظ قرآن در آستان این اواخر محمدمبین و محمدمتین را به طور کامل زیر چتر حمایتی خود قرار داده بودند تا هر چه زودتر موفقیت آنها را در حفظ کلام خدا ببینند.

حفظ قرآن در نخستین سال‌های تحصیل محمدمبین و محمدمتین، موجب نشد تا از درس و مدرسه غافل شوند، هیچ‌گاه به خاطر حفظ قرآن برای درس و مشق خود کم نگذاشتند و همیشه جزو شاگردان ممتاز کلاس بودند که البته این موفقیت‌ها را نیز از لطف و عنایات خداوند به خود می‌دانند.
محمدمبین و محمدمتین، رقابت و رفاقت را مهم‌ترین عامل حفظ قرآن می‌دانند و با بیان اینکه رقابت بین ما برای حفظ قرآن از نوع مثبت آن بود، معتقدند: مادرمان سختی‌های زیادی را تحمل کرد تا فرزندان دوقلوی خود را حافظ کل قرآن کند اما همیشه به نوعی رفتار می‌کرد که رقابت مثبتی همراه با رفاقت بین ما وجود داشته باشد تا بتوانیم قرآن را همراه با هم حفظ کنیم؛ پدر و مادرمان تمام سختی‌ها را به جان خریدند تا ما حافظ کل قرآن شویم.
دوقلوهای حافظ قرآن که حفظ کل قرآن را بهمن‌ماه سال گذشته به پایان رساندند، همزمان با حفظ کلام خدا در مسابقات و رقابت‌های قرآنی بسیاری نیز شرکت می‌کردند؛ طی این سال‌ها در تمام مسابقات دارالقرآن حرم حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) حضور داشته و در حفظ اجزاء مختلف رتبه آورده‌اند و علاوه بر آن در مسابقات قرآن شکوفه‌ها، مسابقات قرآن الحافظون و... نیز همواره رتبه‌های مختلفی به دست آورده‌اند.

محمدمبین که دو دقیقه بزرگ‌تر از محمدمتین است درباره حضور خود در یکی از مسابقات قرآن که به همراه برادرش حاضر شده بود، می‌گوید: در یک مسابقه قرآنی شرکت کرده بودم که تمام 100 نمره مسابقه را گرفتم، بعد از من محمدمتین برای امتحان رفت و به برادرم گفته بودند که تو یکبار امتحان داده‌ای، دوباره نمی‌توانی امتحان دهی! که در نهایت وقتی متوجه شدند که ما دو برادر دوقلو و حافظ کل قرآن هستیم برایشان خیلی جالب بود و از محمدمتین هم امتحان گرفتند.

محمدمبین و محمدمتین که این روزها مشغول تثبیت و مرور محفوظات خود هستند، روزانه چند ساعت از وقت خود را برای مرور محفوظات خود می‌گذارند؛ هرچند که به درس و مشق خود می‌رسند و بازی‌های‌های کامپیوتری و فکری و برخی برنامه‌های تلویزیونی متناسب با سن خود را نیز از برنامه‌های روزانه حذف نکرده‌اند.

این دوقلوهای حافظ کل قرآن که علاقه زیادی به فوتبال دارند و بیشتر روزها نیز به همراه پدر و مادر خود برای بازی به پارک می‌روند به گفته پدر و مادرشان، اصول دینی را در برخوردهای فردی، اجتماعی و خانوادگی خیلی رعایت می‌کنند.
محمدمبین از بین سور‌ه‌های قرآن، «توحید» و «نبأ» را و محمدمتین سوره «انسان» را بیشتر دوست دارند و بیشتر می‌خوانند و از بین آیات قرآن نیز محمدمتین می‌گوید؛ آیه «...وَ بِالوالِدَینِ إِحسانًا...» را هم خیلی دوست دارم و زمانی که به دوستان و همکلاسی‌های خود صحبت می‌کنم گاهی اوقات این آیه را به آنها یادآوری می‌کنم.

محمدمبین و محمدمتین با بیان اینکه همکلاسی‌هایمان از وقتی فهمیده‌اند ما حافظ قرآن هستیم و گاهی اوقات برای آنها قرآن می‌خوانیم خیلی با احترام با ما رفتار می‌کنند و حتی برخی از آنها هم با دیدن ما تشویق شده‌اند تا قرآن را حفظ کنند و در حال حاضر به کلاس‌های حفظ می‌روند.

این دوقلوهای حافظ قرآن که فوتبال را خیلی دوست دارند و روزانه یک ساعت فوتبال بازی می‌کنند، عامل بهتر شدن درس خود در مدرسه و بهتر شدن اخلاق و رفتار خود با خانواده، دوستان و همسالان را حفظ قرآن می‌دانند.
محمدمتین دوست دارد در آینده جراح شود و در کنار آن استاد قرآن هم باشد اما محمدمبین که به استادی قرآن فکر می‌کند چیزی درباره شغل آینده خود نمی‌گوید...!

مستند تصویری را اینجا ببینید!

تصاویر مراسم تجلیل از حافظان کل قرآن کریم آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(27 مهر 93)